تجاری سازی ایده ها و اختراعات نیاز ضروری کشور - مجله مستانه

به گزارش خبرنگاران، به تاکید کارشناسان و صاحبنظران امر شناسایی دقیق و توانمندسازی و جذب مخترعان و اندیشمندان در همه سطوح جامعه اعم از مالی، علمی ، اجتماعی، فرهنگی، سازمانهای دولتی و غیر دولتی برای حل مسائل کشور اجتناب ناپذیر است.

در این میزگرد، مخترعان نبود مراکز مشاوره برای ارایه مسائل حقوقی، قوانین و مقررات، کافی نبودن حمایتها، اجرایی نشدن ایده ها، نداشتن گروه کارشناسی طرحها، سردرگمی مراکز پژوهشی و مشتری محور نبودن پژوهشها و بها ندادن آن در صنایع را از جمله مسائل فراروی خود برشمردند.

به اعتقاد آنان توجه به امور نخبگان و تدوین سندها و برنامه های راهبردی آنها نیازمند حمایت، هدایت و هم افزایی فرابخشی است زیرا این مهم از پدیده فرار مغزها که در طول سال ها کشور به آن مبتلاست جلوگیری می کند.

مخترعان تاکید دارند که راه برون رفت کشور از مسائل موجود توجه به اندیشمندان و محققان و مخترعان است یعنی توسعه کشور در ابعاد مختلف با اجرایی شدن ایده ها و اختراعات آنان میسر می شود.

یکی از مسائل کشور به گفته این اندیشمندان در تقاضا و عرضه نخبگی است که در بخش تقاضا، در بیشتر بخشهای موجود بویژه در دولت نه تنها از نخبگان به طور واقعی و همه جانبه حمایت نمی شود، بلکه بی توجهی می شود.

از سوی دیگر شماری از کارشناسان شرایط فعلی کشور را فرصت بی بدیلی برای نخبگان می دانند زیرا تا آنان بتوانند با ارایه ایده ها در عرصه های مختلف برای توسعه کشور نقش آفرینی کنند، اگرچه مسوولان امر تاکنون بخشی از بستر تحقق این مهم را فراهم کرده اند اما هنوز در این بخش با چالشهایی روبرو هستند که باید برای برطرف آنها اقدام و تدابیر اصولی اتخاذ شود.

بی توجهی به نخبگان باعث دلسردی آنان می شود، از این رو به تاکید مسوولان امر تلاش بر این است تا با تدوین سندها و برنامه های راهبردی در امور نخبگان، دانشگاه ها و مراکز علمی به شیوه ای عمل شود که از توان نخبگان در پیشبرد اهداف کشور به ویژه با اثربخشی بیشتر در راستای تجاری سازی صنعتی و بهره گیری از توان آنان گامی اساسی برداشته شود.

حمایت از نخبگان ایران با هدف ورود علم و دانش نوین، تکیه بر استعدادها و دانش بومی برای رونق و بهبود چرخه تولید ضروری است به همین منظور، بنیاد نخبگان با هدف شناخت و حمایت از نخبگان در حوزه های مختلف از سال 84 با دستور رهبری شکل گرفت.

اگرچه اقدامات زیادی برای حمایت از اختراعات و مخترعان اجرا شده که راه اندازی شرکت های دانش بنیان و صندوق کارآفرینی امید از آن جمله بوده است تا نقش تسهیل گری را برای کار نخبگان ایفا کند اما شماری از مخترعان در سطح مختلف از این عملکرد رضایت کامل ندارند.

تکیه بر اختراعات نوین و تحقق ایده پردازی به عنوان شعار دولت تدبیر و امید مشخص شده و این مهم در راستای اقتصاد مقاومتی پیگیری می شود، به همین دلیل بنیاد ملی نخبگان برای کمک به مخترعان کشور و تحقق شعار دولت تدبیر و امید و کیفی سازی اختراعات، تغییراتی را در آیین نامه اختراعات ایجاد کرده است.

در آیین نامه جدید، حذف نگاه کمی و ایجاد زیر ساخت های مناسب و توانمند سازی مخترعان دیده شده است که آن ها می توانند پس از یک سال با ایجاد شرکت و تکمیل اختراع خود به سطح 2 ارتقا یابند.

به طور میانگین از هر یکهزار تا سه هزار اختراع یک مورد تجاری سازی شده و به تولید انبوه می رسد و باید توجه داشت مطمئن ترین شکل اقتصاد، اقتصاد دانش بنیان با تکیه بر توان علمی داخلی است که هم بهره دریافت از دانش جوانان است و هم گامی اساسی در راستا تحقق اقتصاد مقاومتی ابلاغ شده از سوی رهبر معظم انقلاب که کشور را در برابر هر گونه بدخواهی و تحریم، بیمه خواهد کرد.

ایران اکنون رتبه 140 جهان را در شاخص کسب و کار دارد و در شاخص تولید علم رتبه یک منطقه و رتبه یازدهم جهان را داراست و نیاز به تجاری سازی و تبدیل ایده و علم به فناوری دارد.

حدود یکهزار و 200 نخبه و مخترع زیر پوشش بنیاد نخبگان اصفهان هستند، این استان دومین استان دانشگاهی کشور با حدود 180 مرکز آموزش عالی و 280 هزار دانشجوی در حال تحصیل است.

مرکز رشد، یکی از ابزارهای رشد مالی است که بمنظور حمایت از کارآفرینان تحصیلکرده تاسیس می شود و با ارائه امکانات و تسهیلات عمومی، زمینه پا دریافت شرکت های جدید دانش بنیان را فراهم می کند، استفاده از مراکز رشد، امروز بعنوان یکی از ابزارهای پذیرفته شده برای تبدیل خلاقیت ها و دستاورد های علمی و تحقیقاتی به محصولات قابل ارائه به بازار و توسعه کارآفرینی و اقتصاد دانش بنیان محسوب می شود.

مخترعان براین باروند که باید آگاه سازی نسبت به قوانین و مقررات موجود در راستای ثبت و تجاری سازی اختراع و بازنگری این قوانین ضروری است.

به گفته مخترعان یکی از معضلات فرارو قبل و بعد از ثبت اختراع است، معضل قبل از اختراع این است که مرکزی برای مشاوره و ارائه مسائل حقوقی و قوانین و مقررات وجود ندارد.

این مخترعان عنوان می کنند، آگاه سازی مخترعان نسبت به قوانین و مقررات موجود از الزامات کاری آن ها بوده تا بتوانند اختراع خود را ثبت و تجاری سازی کنند، همچنین آنان بروکراسی اداری، نبود تیم کارشناسی برای طرح ها، اجرا نشدن ایده ها، کم بودن تعداد مخترعان و ایده پردازان نسبت به متخصصان از دیگر معضلات فراروی خود می دانند.

سردرگمی مراکز پژوهشی، مشتری محور نبودن پژوهش ها، بها ندادن به پژوهش در بخش صنعت و سهم اندک آن در تولید ناخالص داخلی و نبود حمایت های مالی از جمله مسائل فراروی مخترعان است.

خبرگزاری خبرنگاران استان اصفهان در همین ارتباط میزگرد خبری با عنوان ایده های مخترعان راهگشای حل مسائل کشور و معضلات فراروی فعالان این عرصه با حضور مهران مسعود ناصری مخترع و جراح و چشم پزشک ، سروش حیدری مخترع و ندا موسوی مخترع و مدیرعامل مرکز مشاوره کارآفرین لیان برگزار کرد.

همچنین رئیس بنیاد نخبگان استان اصفهان و یک مشاوره ثبت اختراع در این میزگرد دعوت شدند که نیامدند.

** بازار کذایی یکی از مسائل اصلی مخترعان است

مخترع کرین تلسکوپی در این میزگرد خبرنگاران اظهارداشت: یک مخترع اگر سرمایه دار خوبی بود به دنبال اختراع نمی رفت از این رو مخترعان قصد دارند تا با استفاده از استعدادها و فکر خود به درآمد دست پیدا کنند.

سروش حیدری ادامه داد: متاسفانه مشکل اصلی ما بحث بازارهای کذایی از جمله سکه و دلار و تورم است که این موارد باعث دو برابری هزینه ها و هدررفت سرمایه می شود.

وی با بیان این که سطح مخترعان از نظر نیاز مالی متفاوت است، اضافه کرد: بعضی از اختراعات با 500 میلیون ریال و بعضی با 100 میلیارد ریال ساخته می شود از این رو قانونی وجود ندارد که برای هر اختراع و با هر سطحی از نیاز مالی استثنایی قایل شوند.

این مخترع اصفهانی ادامه داد : شاید طرح قوی توسط مخترعی اختراع و ساخته شود و نیازمند حمایت مالی و سرمایه گذاری بزرگ توسط دولت باشد که متاسفانه چنین حمایتی وجود ندارد.

وی بیان نمود: یک سری از آموزش ها از طرف بنیاد نخبگان و معاونت علمی برگزار شده است این در حالی است که مخترعی که شبانه روز درگیر اختراع خود است هیچ زمان نمی تواند مانند کارشناسی که تحصیلات لازم را دارد، تصمیم گیری کند.

حیدری اضافه کرد : به جای برگزاری آموزش های متعدد باید کارشناسانی در اختیار مخترعان قرار دهند تا این کارشناسان مسائل و معضلات و راهکارهای مختلف را به مخترعان ارائه دهند.

وی به قانونی در اختراعات اشاره و گفت: در این قانون گفته می شود، اگر سرمایه گذاری بر روی طرح مخترع سرمایه گذاری و باعث شود این طرح به تولید و ساخت برسد، مالک اختراع است.

به گفته این مخترع باید بندی به این قانون اضافه شود که قراردادی در این زمینه تنظیم و اجازه مخترع اخذ شود که تاکنون این قانون در عملا وجود نداشته است.

وی مدعی شد: قانون مطرح شده که در زمینه اختراعات وجود دارد را برای دانشگاه ها در نظر دریافتد که دانشجویانی که با حمایت مالی طرحی را اختراع می کنند به نام و مالکیت دانشگاه باشد.

حیدری بیان نمود: نیاز به مراکزی داریم که با تخصص های مختلف از میان مخترعان انتخاب شود، زیرا اختراع یک ایده بوده و در زمینه صنعتی و تجاری شدن راه های طولانی را باید طی کرد.

وی اضافه کرد: مخترع نمی تواند شخصی، سازمانی تشکیل داده و طراحی و تولید داشته باشد زیرا این کار نیازمند سرمایه قوی است از این رو باید گروهی این کار را در اختیار داشته و طرح ها را بررسی کنند.

به گفته این مخترع، قبل از حمایت، طرح ها باید مورد بررسی قرار بگیرند باید بر روی طرح هایی که ارزش تولید دارند سرمایه گذاری شود.

وی ادامه داد: باید یک موسسه خصوصی و دولتی از بین نخبگان تشکیل شود، همچنین بودجه دولتی برای این موسسه در نظر گرفته شود به شرطی که دولت از منافع این موسسه هم استفاده کند.

حیدری بیان نمود : کار مخترع تنها ارائه ایده است و فرد مخترع پس از اختراع باید تخصص های لازم را فرا بگیرد که این کار نیازمند زمان و هزینه است.

وی شرح داد : محصول خوب تجاری بلاتکلیف نمی ماند و سرمایه گذار از این محصول استقبال می کند ولی به این شرط که استانداردهای لازم در این محصول رعایت شده باشد.

این مخترع با بیان این که محصول اختراعی خوب ارزش اضافه کرده بالایی کسب می کند، گفت: محصول اختراعی با طرح اولیه و نمونه آزمایشگاهی را سرمایه گذار پذیرش نمی کند.

وی با بیان این که از بین اختراعات مخترعان باید اقدامات کارشناسی صورت بگیرد و اختراعی که از کارایی و اهمیت بیشتری برخوردار است مورد پذیرش قرار بگیرد، شرح داد: این کار نیازمند همراهی و حمایت دولت است.

حیدری با بیان اینکه در زمان حال قانونی که برای اختراعات وجود دارد نادرست است، بیان نمود: در این قوانین عنوان می شود که مخترع تنها مالک معنوی است این در حالی است که مالک معنوی بودن ارزش مادی برای مخترع ندارد.

وی ادامه داد: سرمایه گذار در زمینه اختراعات سود ثابت و مشخص دارد و مخترع ایده، فکر و زمان خود را صرف این اقدام کرده است.

به گفته این مخترع کرین تلسکوپی، فرآیند اختراع تا تجاری سازی و فروش باید کوتاه شود، همچنین آموزش زمان بر است که علاوه بر تدابیر اندیشیده شده در این راستا باید مرکز مشاوره ای برای مخترعان راه اندازی شود.

وی با بیان اینکه مخترعان نمی توانند وضعیت بازار را تشخیص دهند، ادامه داد: باید موسسه ای راه اندازی شود تا اختراع در آن موسسه مورد بحث قرار بگیرد سپس گواهی ثبت در اختیار بخش داوری و ارزش مالی آن مشخص شود.

حیدری، راهکار معضلات فراروی مخترعان را در داوری صحیح دانست و گفت: باید داوری اختراعات براساس کارشناسی قانونمند باشد.

این مخترع طرحی مکانیکی اختراع کرده که در سطح بین المللی مورد پذیرش است همچنین کارشناسانی از کشورهای آمریکا و آلمان و اروپا از این طرح بازدید و عنوان کردند که اگر این طرح تجاری شود 200 دستگاه برای قرارداد اول و با ارزش اضافه کرده 500 درصد به این مخترع درخواست می دهند.

**فرآیند ثبت اختراع در ایران نادرست است

مهران مسعود ناصری، جراح، چشم پزشک، مخترع و داور صندوق اختراعات کشور در حوزه چشم پزشکی اضافه کرد: نه تنها در سرمایه گذاری زمانی که وسیله اختراعی برای آزمایش در اختیار سرمایه گذار قرار می گیرد قصد مشارکت 50 درصد به بالا را در اختراع دارند.

وی ادامه داد: حدود هفت سال بر روی دستگاهی کار کرده و این دستگاه را بر روی انسان و حیوان آزمایش کردم و به نتایج خوبی رسیدم، همچنین پس از تغییرات این طرح را بهینه کردم.

این مخترع اضافه کرد: زمانی که دستگاه اختراعی را در دانشگاه تهران و 2 مرتبه در اتاق عمل مورد آزمایش قرار گرفت و نظرات جراحان دیگر تایید شد اکنون عنوان می کنند که ما هم در اختراع این طرح شریک هستیم.

وی با اشاره به اهمیت مباحث مالی شرح داد : باید سهم مخترع در اختراع اجرا شده مشخص شود و مالک اختراع مالکیت را برعهده داشته باشد و این در حالی است که باید درصدی از سود آن به تولیدکننده تعلق یابد نه اینکه تولید کننده و سازنده اختراع صاحب اختراع شود.

مسعود ناصری با بیان اینکه باید مالکیت اختراع محفوظ باشد، بیان نمود: در مجموع فرآیند ثبت اختراع در ایران نادرست است.

وی بیان نمود : در کشورهای خارجی بودجه ای در اختیار مخترع قرار می دهند تا ابتدا این اختراع را مورد پژوهش قرار دهد، در حالی که ممکن است اختراع به نتیجه نرسد اما در ایران طرح اختراع شده در مرحله اول باید بدون ایراد باشد و اجازه شکست طرح داده نمی شود.

این چشم پزشک اظهارداشت: باید مخترعان گردهم آمده تا برای ساخت و سرمایه و فروش یک سری قوانین و مقررات مشخص شده تدوین کنند تا در زمینه تحقیقات و ساخت اختراع سو استفاده ای صورت نگیرد.

وی با اشاره به انتظار مخترعان از دولت اظهارداشت: دولتمردان باید به این باور برسند که اختراع به معنای ریسک، تلاش و زحمت است و انتظار نداشته باشند که طرح اختراع شده بدون ایراد عرضه شود.

مسعودناصری با بیان اینکه باید از طرح اختراع شده حمایت کارشناسی صورت بگیرد، بیان نمود: بعضی از زمان ها سرنوشت یک کشور با اختراع یک مخترع رقم می خورد از این رو باید به این اختراعات توجه ویژه ای صورت بگیرد.

به گفته وی باید براساس ارزش مالی اختراع و اقدامات کارشناسی شده بودجه ای توسط دولت در اختیار مخترع قرار بگیرد.

این مخترع راهکار حل معضلات مخترعان را در قانونمند شدن فرآیند ثبت اختراع دانست و گفت: چرا که برای ثبت اختراع به هر ارگان مربوطه ای که مراجعه می شود عنوان می کنند چه نکات مثبتی برای ما دارد.

وی اضافه کرد: قوانین در این راستا باید صریح، روشن و دقیق باشد و در بند به بند قوانین مشخص شود که در هر مرحله باید چه اقداماتی صورت بگیرد.

این مخترع نیز تاکنون 189 اختراع انجام داده است و طرحی در راستای چشم پزشکی اختراع کرده است که در جشنواره خوارزمی رتبه کسب کرده است.

** نبود مرکز مشاوره به مخترعان از جمله معضلات است

این مخترع ، 2 مشکل اساسی قبل و بعد از ثبت اختراع را از جمله معضلات فراروی مخترعان دانست و اضافه کرد: مخترعان در این زمینه مشاوری ندارند تا چگونگی مسائل حقوقی و قوانین و مقررات به آن ها آموزش داده شود.

ندا موسوی در این میزگرد خبرنگاران گفت: اگر مرکزی در دانشگاه ها و کلاس های آموزشی برای مخترعان و افرادی که علاقمند به اختراع هستند به عنوان سر فصل تعریف شود تا با چگونگی نحوه اختراع و قوانین و مقررات آشنایی پیدا کنند.

وی با بیان این که متاسفانه تا قبل از 92 آماری از جزئیات اختراعات کشور وجود نداشت، اظهارداشت : در جهان اگر گوگل پتنت را مورد جست و جو قرار دهیم با جزییات اختراعات مخترعان قابل مشاهده است.

این مخترع ادامه داد : قبل از ثبت اختراع باید آگاه سازی های لازم صورت بگیرد متاسفانه بعضی از مراکز در سایت ها اقدام به ثبت اختراع از راه های غیرقانونی انجام می دهند که هیچ ضمانتی برای اجرای این اقدام نیست همچنین برای انعقاد قرارداد از 15 میلیون ریال تا 100 میلیون ریال دریافت می کنند.

وی، نبود ارزش گذاری بر روی اختراع را از معضلات بعد از ثبت اختراع دانست و بیان نمود: در صورتی که اختراع به تولید برسد، نهادهای مربوطه طرح بازاری را بیش از طرح مخترع قبول دارند.

موسوی نبود ریسک در بین مدیران برای سرمایه گذاری های کلان در تولید اختراعات را از جمله معضلات فراروی مخترعان دانست.

وی ادامه داد: اگر مخترعی در زمان اختراع و نیز ثبت اختراع خود با شکست روبه رو شده است باید توسط مراکز مشاوره و یا مرکز رشد و شرکت های دانش بنیان و شهرک علمی و تحقیقاتی بازگو شود تا دیگر مخترعان با آن شکست روبه رو نشوند و در این زمینه بانک اطلاعاتی در نظر گرفته شود

این مخترع اضافه کرد: آمار دقیق و واقعی از مخترعان و جزییات اختراعات آن ها برای نقل و انتقال تجربیات وجود ندارد که در این زمینه باید شبکه مخترعان تشکیل شود.

وی اظهارداشت: اگر صندوق سرمایه گذاری های خطرپذیر راه اندازی و مورد حمایت قرار بگیرد، اختراع پذیرفته شده از لحاظ معنوی و مادی برای صندوق و شخص سرمایه گذار و دولت منفعت دارد.

موسوی شرح داد : مخترعان افراد خلاقی بوده و به مسائل از زاویه دیگری نگاه می کنند که شاید در اختراع به جواب و تولید و تجاری سازی نرسد اما مخترعان ارزشمند هستند و باید به عنوان فرد تفکری نگاه شود.

وی گفت: به نظر می رسد باید بستری توسط بخش خصوصی فراهم شود تا قبل از اینکه نخبگان از کشور مهاجرت کنند معضلات آن ها برطرف شود.

این کارآفرین اضافه کرد: باید نقش دولت در بسکمک از امور به ویژه در زمینه اختراعات کمرنگ شود.

وی با اشاره به اینکه در حوزه کسب و کار به مراکز کارآفرینی نیاز داریم که متاسفانه این مراکز شناخته شده نیستند، گفت: باید ایده های مختلف شناسایی شوند اما این در حالی است که انجمن مخترعان در کشور نداریم و اداره مالکیت صنعتی باید به این کار ورود کند.

به گفته موسوی، ایران رتبه دهم را در زمینه علمی به خود اختصاص داده است این واقعیتی غیرقابل انکار بوده اما متاسفانه در راستای اجرا بدترین هستیم.

وی اضافه کرد : باید مسوولان به جلسات بیان معضلات اهمیت داده و در این نشست ها حاضر شوند تا بتوانند هرچه سریع تر آن ها را برطرف سازند.

این کارآفرین و مخترع اصفهانی اظهارداشت: در زمان حاضر در خارج از کشور ایده مخترعان و کارآفرینان دیده می شود و برای این افراد ارزش قائل هستند.

وی راهکار حل معضلات را در اعتماد به مخترعان دانست و گفت: باید به مخترعان به عنوان شهروند متفاوت تر نگاه شود زیرا مخترعان سطح علمی بالاتری دارند و نگاه آن ها به برطرف کردن مسائل بوده و احساس مسوولیت اجتماعی بالایی دارند.

به گزارش خبرنگاران، بنابر آمار اعلام شده از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری حدود پنج هزار شرکت دانش بنیان در کشور فعال است که از میان آن ها بیش از سه هزار و 500 شرکت به صورت رسمی به عنوان دانش بنیان ثبت شده و مجوز گرفته اند که 56 درصد آن ها تولیدی و 44 درصد نوپا هستند.

استان اصفهان دارای یک شهرک علمی و تحقیقاتی، 2 پارک علم و فناوری بیش از 10 مرکز رشد فناوری و بیش از 500 شرکت دانش بنیان است.

9913/6026/