بیل گیتس: فرصتی برای از دست دادن نداریم - مجله مستانه

به گزارش روزنامه ایران به نقل از Project Syndicate، در ادامه مشروح این مصاحبه را بخوانید:

همان طور که در کتابتان هم اشاره کردید افراد در ابتدا به سختی می توانستند زندگی بدون گاز های گلخانه ای را تصور کنند، اما کم کم دانشمندان به جایی رسیدند که همه این باور ها محو شد. چطور شما توانستید روی باورهایتان پافشاری کرده و دیگران را نیز با خود همسو کنید؟

جهان امروز با آنچه من در ابتدای مطالعاتم تجربه کردم، تمایزات بسیاری دارد. حالا ما بیشتر از گذشته درباره تبعات این معضل آگاهی داریم. اما همچنان برای افراد کاهش ها بدون محو کامل آن کافی نیست و به سختی می توانند نوآوری های لازم برای این کار را بپذیرند. من در کتابم آنچه را که مرا به این راه کشاند توضیح دادم امیدوارم برای دیگران نیز همین تأثیر را داشته باشد و از طرفی به همه حامیان اقلیم ها تأکید می کنم راستا حذف و کاهش گاز ها را طوری پیش بگیرند که جهان را در راستا درست قرار دهد.

شیوع کووید-19 نه تنها هزینه نادیده دریافت علم را به جهان نشان داد بلکه ثابت کرد که تغییر سریع و بلند مدت الگو های رفتاری غیرممکن نیست. اما نکته دیگر نیز که درسی مهم به ما داد کاهش 10 درصدی گاز های گلخانه ای است که به دلیل محدودیت های شهری و پروازی ایجاد شده است. این پاندمی چه درس های دیگری مرتبط با تغییرات اقلیمی برای جهان داشت؟

ما در این روز ها دریافتیم که کاهش پرواز ها یا تردد های شهری کافی نیست. بلکه ما نیاز به ابتکار عمل های بسیاری داریم تا در چارچوب آن تمامی این تردد ها و هر آنچه به اقتصاد مدرن مربوط می شود بدون افزایش گاز های گلخانه ای برقرار باشد. به عقیده من این می تواند از چالش تولید واکسن هم جدی تر باشد. اما به هر حال این کار نیازمند همکاری دولت ها در همه سطوح و با بخش خصوصی است. ما نیز همان طور که این روز ها متعهد به زدن ماسک و فاصله اجتماعی هستیم باید نقشی برای خود در این کاهش آلاینده ها قائل باشیم. در این راه، بهره گیری از تولیدات بدون کربن مانند خودروی الکتریک و امثال آن می تواند راهی آسان و کم هزینه باشد.

شما معتقدید بحران تغییرات اقلیمی مانند شیوع کرونا با بهره گیری از دانش و نوآوری تمام خواهد شد، چه تجربیاتی شما را به این باور رسانده است؟

من به چشم خودم تأثیرات سرمایه گذاری بر تحقیقات و پژوهش ها بر جهان را دیده ام. محققان با حمایت مالی دولت و شرکت های امریکایی به دستاورد های بسیاری در حوزه انرژی های نو رسیدند و توانستند صنعت رایانه شخصی را ابداع کنند. حتی در راستا تغییرات اقلیمی نیز من کار های شگفت انگیزی را دیده ام. بسیاری از کارخانه ها هستند که از طریق روش غیرکربنی اقدام به تولید سیمان و فولاد می کنند و با ذخیره سازی الکتریسیته پاک به پرورش گیاهان، حیوانات، حمل و نقل و خنک کردن خانه ها اقدام می کنند. شاید این ها در راستا حذف گاز های گلخانه ای کافی نباشد، اما هر یک به خودی خود می توانند جهان را متحول کنند.

همان طور که اشاره کردید ما برای نوآوری علاوه بر ابزار به سیاست های نو نیز نیاز داریم. در حال حاضر بسیاری از کشور های اروپایی و حتی چین در این راستا قدم گذاشته اند. به طور مثال اروپایی ها مکانیسم مالیات بر افزایش دی اکسید کربن را اعلام کرده اند. آیا این تغییر سیاست و مکانیستم تطبیق مرز کربن می تواند مؤثر باشد؟

قیمت گذاری روی کربن یکی از سیاست هایی است که می تواند تغییر ایجاد کند. در واقع ما به اندازه فناوری ها نیازمند نوآوری در سیاست هستیم. امروز زمان آن است که ما سیاست و فناوری هوشمندانه جهان را به سمت حذف گاز های گلخانه ای سوق دهیم و من با تمام قوا برای پیشرفت و حمایت از سیاست های جسورانه برای دستیابی به اهداف اقلیمی عمل خواهم کرد.

همان طور که گفتید دولت ها سعی در تبیین قوانینی دارند که علاوه بر همه معضلات، کاهش گاز ها را نیز شامل شود، اما این قانون بسختی به دست می آید چراکه بسیاری از تولید کنندگان به استاندارد های بالا و دیگر تغییرات هزینه بر واکنش نشان می دهند. برای این مشکل چه راه حلی وجود دارد؟

دولت ها باید وارد عمل شوند تا سیستم انرژی زمین با سرعت تغییر کند. سرمایه گذاران بخش خصوصی به تنهایی موفقیتی نخواهند داشت مگر اینکه در فضای رقابتی قرار بگیرند که دولت ها می توانند آن را ایجاد کنند. به همین دلیل معتقدم نوآوری فقط فناورانه نیست بلکه در سیاست و تجارت نیز دخیل است و در این راه نیازمند سیاستگذاران خلاق و خوشفکر هستیم.

در این راه نقش دانشگاه ها چگونه است؟

دانشگاه ها فضای ایده پروری و توسعه فناوری پاک را ایجاد می کنند. به عبارت دیگر دانش، مطالعه و مهندسی دانشگاه های جهان مهمترین فاکتور در دستیابی به کاهش گاز های گلخانه ای است. در عین حال مؤسسات آکادمیک باید روابط اساتید را گسترده تر کرده و فضای ارتباطی پروهشگر و سیاستگذار و همچنین بازار و کارخانه را فراهم آورند. این بخش مهمترین راه پیشگیری از بحران اقلیمی است.

همان طور که شما نیز اشاره کردید تغییرات اقلیمی نامناسب، طبقه فقیر را با آسیب جدی روبه رو می کند. اما به طور مثال در امریکا سیستم فاقد کربن انرژی الکتریکی، برای قشر کم درآمد قابل خرید نیست و کشور های در حال توسعه نیز با مسائل بیشتری روبه رو هستند. چگونه باید با این چالش روبه رو شد؟

این موضوع بسیار مهم است. کشور های کم درآمد یا با درآمد متوسط در حالی که هر روز فقیرتر می شوند نیازمند انرژی بیشتری هستند، اما باید این انرژی پاک به اندازه سوخت های فسیلی ارزان باشد. پس اگر رهبران کشور های غنی یا کارخانه ها چاره ای برای تأمین این کمبود جهانی یابند مسائل حل خواهد شد. بسیاری از مؤسسات تحقیقاتی که من با آن ها کار می کنم روی این فرضیه در حال تحقیق هستند.

شما از جمله رهبران تجاری هستید که علنی بر نقش اساسی دولت ها در تحولات بزرگ تأکید دارند، آیا ما با چالشی که لازمه نقش اساسی بخش عمومی باشد روبه رو هستیم؟

تغییرات به سمت انرژی پاک نیازمند همکاری بخش دولتی و خصوصی است. به عبارتی نقش دولت ها بسیار اساسی است، اما این به این دلیل است که تا به امروز آن ها در این بعد عملکرد زیادی داشته اند. در واقع باید هدفگذاری ها بر پژوهش های آزمایشگاهی باشد که به تولید انبوه می رسند؛ بنابراین ما نیازمند سیاست هایی برای تسریع خط لوله نوآوری از پژوهش به تولید انبوه هستیم.

در جایی از کتابتان نوشته اید راه حل تولید مواد بدون گاز گلخانه ای، کاهش کالا ها است. اما برخی ها ادعا کردند که کاپیتالیسم وابسته به مصرف بیشتر و بهتر است. آیا برون رفت از بحران اقلیمی به شکل گیری نوع جدیدی از کاپیتالیسم در قرن 21 وابسته است؟

همچنان فکر می کنم ثروتمندان جهان می توانند و باید از برخی چیز ها بگذرند. ما در سال 2050 به سطح دو برابر مصرف انرژی می رسیم و این شرایط در کشور های فقیر یا با درآمد متوسط بیشتر است. اما این رشد باید همراه با زندگی سالم تر و شاداب تر باشد؛ بنابراین نباید معضل آب و هوایی را وخیم تر کنیم. پس همچنان نیازمند فناوری های ارزانی هستیم که بتواند برای همه جهان در این راستا کارآیی داشته باشد.

کتاب شما درباره راه های پیشگیری از بحران های اقلیمی است و آنچه می توان در این راه انجام داد. آیا واقعاً فکر می کنید در برهه فعلی با یک اقدام جمعی می توانیم کاری از پیش ببریم؟

همان طور که در پایان کتاب هم نوشته ام من اساساً خوشبینم، چون معجزه فناوری و کارایی مردم را دیده ام. اما باید با یک سیاست، فناوری و ابزار تجاری درست در یک دهه آینده بر رساندن جهان به نقطه صحیح تلاش کنیم تا در سال 2050 بتوانیم به حذف کامل گاز های گلخانه ای برسیم. فرصتی برای از دست دادن وجود ندارد.