10 فیلم ترسناک دهه 70 میلادی که جهت ژانر وحشت را عوض کردند - مجله مستانه

هر دهه ای که می گذرد آثار به یاد ماندنی و تماشایی زیادی در سینما می بینیم، ولی دهه 70 شبیه موجی خروشان بود که انبوهی فیلم درخشان و درجه یک و ماندگار تقدیم سینمادوستان کرد. فیلم هایی چنان مهم و اثرگذار که تا دهه ها بعد الهام بخش ساخته شدن آثار مختلف شدند و نام کارگردان ها و بازیگرهایشان در تاریخ ماندگار شد.

فیلم های ترسناک دهه 70 از جمله آثاری بودند که بیشترین تأثیر را روی فیلم های بعد از خودشان گذاشتند. این دوره سانسورهای سخت گیرانه را کنار گذاشته بودند و فیلم سازها بالاخره می توانستند آنچه را که در ذهن دارند تمام و کمال روی پرده بیاورند.

انتظار و توقع تماشاچی ها هم فراتر از قبل رفته بود و حالا می توانستند خشونت های عریان و وحشت های تکان دهنده را روی پرده نگاه نمایند و لذت ببرند. همه این ها موجی تازه از خلاقیت به وجود آورد و کارگردان ها را بیشتر و بیشتر ترغیب کرد که فیلم های مهم و نفس گیری بسازند.

10 فیلم ترسناکی که در ادامه می بینید به بهترین شکل ممکن اهمیت فیلم های دهه 70 و تأثیری را که روی سینما گذاشتند نشان می دهند. فیلم هایی که الهام بخش ساخته شدن بی شمار فیلم مشابه شدند و چنان قدرتی داشتند که زمینه ساز شکل گیری برخی جریانات سینمایی پرطرفدار بودند و عناصر مهمی به ژانر وحشت اضافه کردند.

10. مرد حصیری (The Wicker Man)

• محصول: 1973
• کارگردان: رابین هاردی
• بازیگران: کریستوفر لی، ادوارد وودوارد، بریت اکلند
• امتیاز راتن تومیتوز: 89%

کمتر فیلمی در تاریخ سینما مثل مرد حصیری پیروز شده با بودجه ای به شدت کم و محدود به پیروزیت تجاری این چنینی برسد و هم زمان در بین منتقدان محبوب شود و نظرات مثبت بی شماری دریافت کند.

مرد حصیری فیلم بی ادعا و بی تکلفی بود که آن را با نگاهی هنری و سینمایی ساختند و پاداش زحماتشان را هم با بازخورد مثبت تماشاگران و منتقدان دریافتد. بخش زیادی از پیروزیت این فیلم مدیون کریستوفر لی است که برای نقشش در این فیلم از همه چیز مایه گذاشت و خودش را تمام و کمال وقف داستان و فیلم و شخصیتش کرد.

کریستوفر لی در شکل گیری و ساخته شدن این فیلم نقشی حیاتی داشت و در مقاطع مختلف به رابین هاردیِ کارگردان یاری هایی بی دریغ کرد تا پروژه ای را که همواره آرزویش کارگردانیش را داشت بسازد. مرد حصیری نمونه پیروز فیلم ترسناک فولکلور است که تأثیرش تا دهه ها بعد روی فیلم های مشابه حضور دارد و هر اثری که در این زیرژانر ساخته می شود، نمی تواند از زیر سایه آن بیرون بیاید.

خلاصه داستان

مأمور پلیسی مذهبی با بازی ادوارد وودوارد به جزیره ای دورافتاده می رود تا به پرونده گم شدن یک بچه رسیدگی کند، غافل از اینکه چه وحشتی انتظارش را می کشد. او در این جزیره با روستایی های عجیبی روبرو می شود که اعضای فرقه ای خودخوانده هستند و باورهایی متضاد اعتقادهای او دارند. رفتار تکان دهنده اهالی روستا و اعتقادات مهلکی که دارند، این مأمور پلیس اخلاق مدار را دچار چالشی عمیق می نماید و جست وجو برای دختربچه گم شده تبدیل به معمایی پیچیده و عذاب آور می شود.

هرچه این پلیس کوشش می نماید به سرنخ های بیشتری درباره گم شدن دختربچه برسد، اهالی روستا و گذشته تاریک و مرموزشان بیشتر سر راهش قرار می گیرند و اقدامات او را خنثی می نمایند.

چند نکته جالب

• کریستوفر لی قبول کرد بدون دستمزد در این فیلم بازی کند. او حتی هزینه تور تبلیغاتی فیلم را از جیب خودش پرداخت کرد و برای معرفی فیلم به سفرهای مختلف رفت و با رسانه ها به مصاحبه و گفت وگو پرداخت.
• آنتونی شفر، فیلم نامه نویس فیلم از ابتدا قصد داشت فیلم ترسناک متفاوتی بنویسد که مایه های هنری بیشتری داشته باشد. او که از رویکرد معمول فیلم های ترسناک و خشونت بی حدوحصر آن ها دل خوشی نداشت، سعی کرد جنس دیگری از ترس را در دل مخاطب بیندازد.
• فیلم برداری یکی از صحنه های فیلم 13 ساعت طول کشید.
• مرد حصیری را بین اکتبر و نوامبر فیلم برداری کردند و درخت ها در آن موقع شکوفه نداشتند. برای همین در صحنه ای که زن های باردار را می بینیم، درخت های دست سازی استفاده شده که رویشان شکوفه گذاشته اند. ادوارد وودوارد گفته یکی از خاطراتی که در ذهنش مانده و هیچ وقت فراموشش نمی نماید، دیدن درخت هایی است که پشت یک کامیون بار زده بودند و برای فیلم برداری آن صحنه می آوردند.
• سال 1978 برنامه اکران مجدد مرد حصیری را برای ماه نوامبر چیده بودند، ولی به دلیل اتفاقی اکرانش را عقب انداختند. گویا در یک مکان دورافتاده اعضای فرقه ای مذهبی با رهبری کاریزماتیک و شرور که شبیه کاراکتر کریستوفر لیِ این فیلم بود، فاجعه ای وحشتناک رقم می زدند و به خاطر همین اکران فیلم را به ژانویه انداختند.
• این فیلم در بیست و پنج لوکیشن مختلف فیلم برداری شده است.

9. بیگانه (Alien)

• محصول: 1979
• کارگردان: ریدلی اسکات
• بازیگران: سیگورنی ویور، جان هرت، تام اسکریت
• امتیاز راتن تومیتوز: 98%

یکی از مهم ترین دستاوردهای بیگانه، استفاده از یک مؤلفه آشنا و محبوب ژانر ترسناک در محیط و داستانی کاملا جدید بود. بارها فیلم های ترسناکی را دیده بودیم که در آن ها قاتلی مرموز و وحشتناک در محیطی بسته پنهان می شد و جان شخصیت های داستان را به خطر می انداخت. حالا ریدلی اسکات در این فیلم همین ایده را برداشت و در فضا روایتش کرد. جای قاتل خون خوار داستان را موجود فضایی بیگانه گرفت، و جای آدم هایی که قرار است یکی یکی قربانی شوند خدمه سفینه فضایی.

ترسناک ترین بخش داستان بیگانه، انزوای ویرانگری است که آدم های فیلم درگیرش هستند. حالا به جای چند دختر و پسر جوان که در یک کلبه جنگلی یا یک خانه ویلایی گیر قاتلی سریالی و زبان نفهم افتاده باشند، در فضا معلق اند. یعنی دستشان رسما به هیچ جا بند نیست و تا فرسنگ ها دورتر کسی صدایشان را نمی شنود و هیچ آدمیزادی حضور ندارد. اصلا یکی از معروف ترین جمله های تبلیغاتی فیلم این است: در فضا کسی صدای جیغ و فریاد شما را نمی شنود.

هوشمندی ریدلی اسکات در همینجاست، او تنش موجود در ایده مرکزی را با حضور شخصیت هایش در فضا چندبرابر نموده. مهارت کم نظیر او در کارگردانی و ساخت اتمسفرهای باورپذیر و گیرا، فیلمی خلق نموده که یک دستاورد هنری است. بخشی از این ماجرا به سادگی فیلم برمی شود. بیگانه بدون جلوه های ویژه کامپیوتری خیره نماینده و لوکیشن های متنوع کاری را کرد که خیلی از فیلم های هم دوره اش نتوانستند.

خلاصه داستان

اعضای یک سفینه فضایی میلیون ها سال نوری با هر انسان و تمدنی فاصله دارند و فقط خودشان هستند و خودشان، ولی خیلی زود متوجه می شوند موجودی بیگانه و شرور و مرگبار در سفینه اشان جا خوش نموده. حالا یا باید راهی برای مقابله با این موجود پیدا نمایند یا همگی قربانی شوند. وحشت بر تک تک اعضای سفینه که نمی دانند چطور با موجودی ناشناخته و مرموز مبارزه نمایند چیره می شود و همه چیز لحظه به لحظه سمت فاجعه ای خونین می رود.

چند نکته جالب

• برای اینکه جونز، گربه معروف فیلم در روبروه با بیگانه واکنش مناسبی داشته باشد، از یک سگ جرمن شپرد استفاده کردند که پشت صفحه ای پنهان شده بود و در لحظه لازم صفحه را برمی داشتند تا گربه با دیدن سگ حالت تدافعی به خودش بگیرد.
• نقش کاپیتان دالاس به هریسون فورد پیشنهاد شده بود ولی او نپذیرفت. نقشی که در نهایت به تام اسکریت رسید.
• زینومورف (موجود بیگانه) کلا 4 دقیقه در فیلم حضور دارد و تقریبا یک ساعت از داستان می گذرد تا پیدایش شود.
• در طراحی های اولیه ای که برای موجود بیگانه کشیده بودند، روی سرش چشم هم دیده می شد. ولی بعدا تصمیم دریافتد چشم نداشته باشد تا هیبتی ترسناک تر پیدا کند و هیولایی باشد که با بو کشیدن سراغ طعمه هایش می رود.
• در تدوین اولیه بیگانه، مدت زمان فیلم سه ساعت و 12 دقیقه شده بود.
• ریدلی اسکات نسخه اولیه فیلم را خونین تر و خشن تر از نسخه فعلی در آورده بود، اما وقتی آن را برای تماشاگران آزمایشی به نمایش گذاشتند این حجم از خشونت و خون و خون ریزی واکنش های منفی گرفت. از طرفی هم بیم این را داشتند که فیلم درجه بندی X (فقط مخصوص عظیمسالان) بگیرد. برای همین شدت خون و خشونت آن را کم کردند و خیلی از صحنه ها حذف شد.

8. طلوع مردگان (Dawn of the Dead)

• محصول: 1978
• کارگردان: جرج رومرو
• بازیگران: دیوید امج، کن فوری، اسکات راینیگر
• امتیاز راتن تومیتوز: 94%

پیش از طلوع مردگان جرج رومرو فیلم های زامبی محور زیادی آمدند و رفتند، ولی کمتر فیلمی مثل آن چنین تأثیر مهمی روی آینده ژانر ترسناک و زامبی ها گذاشت. این فیلمِ مملو از خشونت و کشتارهای وحشیانه که از همه جایش زامبی و مرده متحرک بیرون می ریخت، در را برای بی شمار فیلم ترسناک با موضوع زامبی ها گشود و راستا فیلم های ترسناک این چنینی را هموارتر کرد.

البته که فیلم های اسلشر و زامبی محور معمولا آثار خیلی عمیقی نیستند و برای سرگرمی و القای هیجانات و احساسات زودگذر و مقطعی ساخته می شوند. ولی جرج رومرو فیلمش را با میزان قابل توجهی از خلاقیت و مهارت های سینمایی ساخت تا با طلوع مردگان نفس تازه ای به این زیرژانر محبوب و خون بار بدمد.

خلاصه داستان

فیلم در یک فروشگاه می گذرد و نقدهایی هم درباره زندگی مصرف گرایانه آمریکایی ها مطرح می نماید، ولی اساس ماجرا درباره زامبی هاست و کشتن زامبی ها. ارتشی از زامبی ها کل آمریکا را پر نموده اند و تعداد آدم های زنده و سالم لحظه به لحظه کمتر می شود. تعدادی از بازمانده ها در فروشگاهی گرد هم می آیند و تصمیم می گیرند برای بقای بشریت با لشکر زامبی ها مبارزه نمایند.

چند نکته جالب

• نظام درجه بندی سنی سینمای آمریکا جرج رومرو را تهدید کرد که اگر صحنه های خشن فیلم را حذف نکند، درجه X به آن می دهند. رومرو اصلا دلش نمی خواست فیلمش با این درجه بندی سنی اکران شود چون درجه X سابقه خوبی نداشت و خوشنام نبود. در نهایت تصمیم دریافتد فیلم را بدون درجه بندی سنی اکران نمایند. هرچند در تبلیغات قید کردند که به دلیل خشونت، افراد زیر 17 سال بهتر است به تماشای فیلم ننشینند.
• گیلن راس از بازیگران زن فیلم، قبول نکرد که در هیچ صحنه ای جیغ بکشد چون فکر می کرد کاراکتری که بازی می نماید زنی قدرتمند است و اگر جیغ بکشد استقامتش زیر سؤال می رود. جرج رومرو یک بار از او خواست که سر صحنه ای جیغ بکشد و او این جواب را داد، و رومرو دیگر چنین درخواستی نکرد.
• برخی از زامبی هایی که در فیلم می بینیم کسانی بودند که واقعا نقص عضو داشتند.
• وقتی فیلم اکران شد بودجه آن را 1.5 میلیون دلار اعلام کردند، اما بعدها معین شد که بودجه واقعی فیلم چیزی حدودی 500 هزار دلار بوده و آن رقم را برای خریداران خارجی فیلم اعلام نموده بودند.
• هنوز هم مردم به فروشگاه محل فیلم برداری فیلم سر می زنند تا آن را از نزدیک ببینند.
• بسیاری از سیاهی لشکرهای فیلم (به ویژه زامبی هایی که نماهای نزدیک از آن ها می بینیم) از فامیل ها و بستگان عوامل بودند.
• خون های مصنوعی فیلم با ترکیب رنگ خوراکی، کره بادام زمینی و شیره نی شکر درست می شد.
• در فیلم 93 نفر کشته می شوند، 17 انسان و 76 زامبی.
• در صحنه ای که دل و روده اسلج بیرون می ریزد، از روده گاو استفاده کردند. تام ساوینی طراح جلوه های ویژه فیلم نزدیکی یک سلاخ خانه زندگی می نموده و ایده استفاده از روده گاو از آنجا به ذهنش زده بود. ساوینی همچنین گروهی هشت نفره از طراحان گریم داشت که باید گریم 200 سیاهی لشکر را درست می کردند تا شکل زامبی ها شوند.
• تام ساوینی در جایی گفته بود: اگر در پیتسبورگ متولد شوید، از بچگی آرزویتان این است که نقش زامبی را در فیلم های جرج رومرو بازی کنید.

7. کری (Carrie)

• محصول: 1976
• کارگردان: برایان دی پالما
• بازیگران: سیسی اسپیسک، پایپر لوری، جان تراولتا
• امتیاز راتن تومیتوز: 93%

وقتی کری سال 1976 اکران شد، همه دیدند که یک اقتباس با کیفیت از رمان استیفن کینگ چه فیلم محشری از آب در می آید و چه تأثیر عمیقی روی مخاطبان می گذارند. علاوه بر این، برایان دی پالما با ساخت کری یک استاندارد طلایی برای اقتباس های سینمایی از رمان ها و داستان های ترسناک معین کرد که برای سالیان بعد از خودش هم قابل ارجاع بود.

این فیلم ترسناک کلاسیک بن مایه رمان استیفن کینگ را حفظ کرد و آن را با نقش آفرینی های خیره نماینده به تصویر کشید.کری بهترین نمونه اقتباس سینمایی است که از روی یک کتاب عالی ساخته شده و خیلی ها سعی کردند با تقلید از آن پیروزیتش را تکرار نمایند. نسخه های مختلفی از داستان کری ساخته شده که هیچ کدام به خوبی فیلم برایان دی پالما نیست.

خلاصه داستان

کری دختری منزوی و خجالتی است که در ارتباط دریافت با بقیه آدم ها مشکل دارد و همکلاسی هایش مدام او را مسخره می نمایند. ولی سختی های کری در مدرسه خلاصه نمی شود و او در خانه هم باید مادری فوق مذهبی را تحمل کند که از هر فرصتی برای تحقیر و اذیت او بهره می برد. تا اینکه یک روز کری متوجه قدرت های ذهنی و ماورایی خودش می شود و از تمام کسانی که به او بدی کردند انتقامی خونین می گیرد.

چند نکته جالب

• وقتی سیسی اسپیسک برای نقش آماده می شد، خودش را مدتی از گروه جدا کرد و در انزوا و تنهایی وقت گذراند و اتاق تعویض لباسش را با شمایل و مجسمه های مذهبی تزئین کرد و نسخه مصور انجیل را خواند.
• انتها بندی فیلم با کتاب متفاوت است و استیفن کینگ از انتهای که در فیلم می بینیم بیشتر از انتها بندی کتاب خودش رضایت دارد.
• استیفن کینگ سال 2010 گفته که برای حق اقتباس رمان کری تنها 2500 دلار دریافت نموده بود که رقم واقعا کمی به حساب می آید. اما خودش می گوید از این ماجرا پشیمان نیست و خیلی خوش شانس بوده که از اولین رمانش اقتباس سینمایی ساختند.
• ایده کری وقتی به ذهن استیفن کینگ زد که او در یک رختشوی خانه کار می کرد. برخی از شخصیت های داستان مثل مادر مذهبی کری با الهام از کسانی که آنجا کار می کردند خلق شده.
• کری یکی از اولین فیلم های مهم جان تراولتا بود.
• سیسی اسپیسک عاشق دیدن واکنش تماشاگران به صحنه آخر فیلم بود. زمانی که فیلم در نیویورک اکران شده بود به سالن های مختلف می رفت و کنار مردم می نشست تا واکنش آن ها را ببینند و کیف کند.
• کری اولین فیلمی بود که برایان دی پالما با اقتباس از یک رمان ساخت.
• کری در دو رشته بهترین بازیگر نقش اول زن (سیسی اسپیسک) و بهترین بازیگر نقش مکمل زن (پایپر لوری) نامزد اسکار شد.
• بعد از پیروزیت فیلم در گیشه و محبوبیتش بین مردم و منتقدان، چند فیلم با گرته برداری از آن ساخته شد که منتقدان به خاطر تکراری بودن و کپی کردن ایده های کری حسابی از خجالتشان در آمدند. در این فیلم ها معمولا دختری منزوی را تصویر می کردند که در یک دبیرستان یا یک مدرسه شبانه روزی روزگار می گذراند و بقیه بچه ها اذیتش می کردند، تا اینکه قدرت های عجیبش رونمایی می شد.
• وقتی سال ها بعد از سیسی اسپیسک پرسیدند چه حسی دارد که کری هنوز هم به عنوان یک فیلم ترسناک کلاسیک شناخته می شود، اسپیسک در جواب گفت: باورم نمی شود مردم هنوز هم کری را فراموش ننموده اند.

6. کشتار با اره برقی در تگزاس (The Texas Chainsaw Massacre)

• محصول: 1974
• کارگردان: توب هوپر
• بازیگران: گانر هانسن، ماریلین برنز، جیم سیدو
• امتیاز راتن تومیتوز: 89%

کشتار با اره برقی در تگزاس فیلمی به غایت شوکه نماینده بود که امکان نداشت دهه ای به جز دهه 70 در هالیوود ساخته شود. وحشت گروتسکی که این فیلم به نمایش گذاشت هم کلیشه های تا پیش از خودش را به هم ریخت هم جریانی نو در سینما و ژانر وحشت به راه انداخت.

کشتار با اره برقی مخاطب را به دل کابوسی تکان دهنده برد و با خشونت و ترس و وحشتی اغراق شده، استانداردی جدید در ژانر وحشت معین کرد. به شکلی که سلیقه تماشاگران را برای همواره تغییر داد و مردم متوجه شدند تحملشان در تماشای خشونت و هراس تغییر نموده و وارد مرحله ای پیچیده تر شده اند.

توب هوپر با مهارت و استادی تمام دنیایی در فیلمش خلق کرد که باورپذیر و ملموس بود و برای همین ترسی که به بیننده منتقل می کرد اثری ماندگار داشت. به خاطر همین وسواس و دقت در کارگردانی و خلق اتمسفر پرکشش، کشتار با اره برقی تبدیل به اثری مهم شده که تا سالیان بعدش به عنوان متر و معیار یک فیلم ترسناک پیروز و غیرکلیشه ای شناخته می شود.

خلاصه داستان

چند دوست که به سفری جاده ای رفته اند بنزینشان تمام می شود و فکر می نمایند بدترین بلای ممکن سرشان آمده، ولی خبر ندارند چه مصیبت هایی انتظارشان را می کشد. پمپ بنزینی پیدا می نمایند که کسی بالای سرش نیست و وقتی به خانه ای در آن حوالی سر می زنند، با صورت چرمی معروف روبرو می شوند، روان پریشی خون خوار که روی صورتش ماسکی از جنس پوست انسان زده و با اره برقی به جان همه می افتد. به این ترتیب جدال آن ها با قاتلی خستگی ناپذیر شروع می شود، قاتلی که تا تک تک آن ها را سلاخی نکند از پا نخواهد نشست.

چند نکته جالب

• نمایش این فیلم به مدت 25 سال در فنلاند ممنوع بود.
• کشتار با اره برقی در تگزاس بر خلاف اسم و شهرتش، خون و خون ریزی زیادی نمایش نمی دهد. دلیل این ماجرا تصمیم کارگردان بود که می خواست با نمایش حداقل خشونت درجه بندی PG برای فیلم بگیرد و به همین دلیل بیشتر صحنه های خشن فیلم بیرون قاب اتفاق می افتد. اما این استراتژی برعکس عمل کرد و باعث شد فیلم حتی ترسناک تر و هراس انگیزتر باشد چون وحشتش با تصور مخاطب شکل می گرفت. در نهایت و بعد از مذاکره های فراوان، درجه R به فیلم تعلق گرفت.
• به خاطر بودجه محدود فیلم، گانر هانسن مجبور بود تنها یک لباس برای نقش صورت چرمی به تنش کند و نمی توانستند لباس دیگری برایش بیاورند. هانسن مجبور شد چهار هفته متوالی همین لباس را تنش کند و زیر آفتاب داغ و سوزان تگزاس مشغول فیلم برداری شوند. در انتهای کار، لباس او به قدری بو گرفته بود که هیچ کس حاضر نمی شد کنار او بنشیند.
• ماسک صورت چرمی دید محدودی داشت و برای همین سر گانر هانسن حین فیلم برداری بارها به در و دیوار می خورد.
• صورت چرمی سه ماسک مختلف دارد که بسته به موقعیت ها و اینکه می خواهد چه کسی باشد، آن را به صورتش می زند. به گفته گانر هانسن، صورت چرمی شبیه بچه ای بود که قد کشیده و به شدت از خانواده ترسناکش حساب می برد.

5. حالا نگاه نکن (Dont Look Now)

• محصول: 1973
• کارگردان: نیکلاس روگ
• بازیگران: دونالد ساترلند، جولی کریستی، سلیا ماتانیا
• امتیاز راتن تومیتوز: 95%

یکی از باشکوه ترین فیلم های سینما که بر حسب اتفاق یکی از تأثیرگذارترین فیلم های ترسناک هم هست. داستان حالا نگاه نکن فقط با دیالوگ و توضیحات جلو نمی رود، بلکه نماها و تصاویر خیره نماینده فیلم هم بخش زیادی از روایت را با هنرمندی تمام به پیش می برد. اتمسفری که در این فیلم جاری است قدرتمندتر از هر دیالوگی عمل می کرد.

حالا نگاه نکن با روایت مینیمالیستی و بدون شاخ و برگ های اضافه داستانش را که شبیه کابوس و رؤیایی تمام نشدنی است برای مخاطب تعریف می نماید. سبک بصری و قصه به قدری در هم آمیخته اند که یکی را بدون دیگری نمی توان تصور کرد. بعد از این فیلم خیلی ها سعی کردند روش نیکلاس روگ را در فیلم های خودشان پیاده نمایند ولی پیروز نشدند.

شکی نیست که موقعیت مکانی فیلم نقش به شدت مؤثری در شکل گیری اتمسفر منحصربه فرد آن داشته. ونیز شهری سحرانگیز و مبهوت نماینده است و نیکلاس روگ از خیابان های تاریک و کانال های پرباد این شهر بهترین بهره را برده.

خلاصه داستان

جان بکستر و همسرش بعد از اینکه دختر خردسالشان را از دست می دهند به ونیز می آیند و در آنجا با اتفاق های مرموز و زننده ای روبرو می شوند. فردی عجیب که شبیه دخترشان است در خیابان های خلوت ونیز ظاهر می شود و دو خواهر ترسناک و پر رمز و راز پیشبینی های تکان دهنده ای درباره زندگی آن ها می نمایند. در همین حین قاتلی اهالی شهر را به وحشت انداخته.

چند نکته جالب

• رنگ سبز و قرمز تقریبا در تمام صحنه های فیلم دیده می شود.
• رناتو اسکارپا بازیگر نقش بازپرس لانگی اصلا انگلیسی بلد نبود و جملاتی را که برایش نوشتند بدون اینکه بداند معنایش چیست حفظ کرد و گفت. این به نفع فیلم تمام شد چون لحن عجیب او به حس وحال صحنه می خورد.
• فیلم بر اساس داستان کوتاهی نوشته دافنه دوموریه ساخته شده بود. دوموریه بعد از تماشای فیلم نامه ای برای کارگردان نوشت و به او تبریک گفت که چنین فیلم قدرتمندی از روی داستانش ساخته. پیش از حالا نگاه نکن، هفت اثر داستانی دیگر از دافنه دوموریه به فیلم تبدیل شده بود.
• پیدا کردن کلیسایی مناسب فیلم کار مسئله ای بود. مسؤول انتخاب لوکیشن فیلم بعد از آنالیز چندین کلیسا در ونیز پیشنهاد داد تا دکور یک کلیسا را در سوله بسازند. تا اینکه خوش شانسی به عوامل رو کرد و کلیسای سن نیکولو را پیدا کردند. جالب اینجاست که در همان زمان مشغول بازسازی این کلیسا بودند و داربست ها و وسایل تعمیرات به کار فیلم آمد.
• نیکلاس روگ عمدا از فیلم برداری در مکان های معروف و توریستی ونیز اجتناب کرد چون نمی خواست تصویر همیشگی و آشنایی از این فیلم به مخاطب نشان دهد. همین مسئله اهالی ونیز را کمی ناراحت کرد چون وقتی فیلم اکران شد از تصویری که از ونیز نشان می داد دلخور بودند و تصور می کردند مردم با دیدن آن از سفر به ونیز منصرف می شوند.

4. ساسپیریا (Suspiria)

• محصول: 1977
• کارگردان: داریو آرجنتو
• بازیگران: جسیکا هارپر، استفانیا کاسینی، فلاویو بوچی
• امتیاز راتن تومیتوز: 93%

ساسپیریا ترکیب بی نقصی است از چند مؤلفه مختلف و متنوع که معمولا کنار هم چفت نمی شوند و همواره نتیجه خوبی نمی دهند، ولی در اینجا فیلمی تماشایی ساخته اند. داریو آرجنتو عناصری را کنار هم گذاشته و با هنرمندی تمام با هم تلفیق نموده که روی کاغذ به شدت پرریسک به نظر می رسد، چون اگر تعادل را رعایت نمی کرد فیلم با شکست بدی روبرو می شد.

رنگ های تند و روشن، موسیقی غلیظ و پررنگ، صحنه هایی از خشونت عریان و داستانی ساده و خطی که پروبال زیادی ندارد ممکن بود هر فیلم دیگری را زمین بزند و از آن تجربه ای شکست خورده بسازد. اما همین مؤلفه ها اصلی ترین عامل پیروزیت ساسپیریا بود. داریو آرجنتو پیروز شده بود صرفا با خلق اتمسفری نفس گیر و تکان دهنده مخاطبین فیلمش را روی جایگاه میخکوب کند و این دستاورد کمی نیست. خیلی ها بعد از آرجنتو سعی کردند شیوه های او را تکرار نمایند و نتوانستند.

خلاصه داستان

سوزی بانیون فقط دلش می خواست پایکوبی باله یاد بگیرد، ولی وقتی به آکادمی پایکوبیی در آلمان می رفت متوجه می شد هیچ چیز آنگونه که به نظر می رسد نیست و اتفاقات مرموز و عجیبی در جریان است که زندگیش را وارد بحرانی تمام نشدنی می کرد. سوزی به امید حضور در آکادمیی سطح بالا و حرفه ای وارد آنجا شده بود ولی هرجا را نگاه می کرد توطئه و ساحره های خطرناک و نفرین و وحشت می دید. سوزی که می خواست از جان خودش محافظت کند، به ناچار وارد گودالی از جنون و دیوانگی می شد تا پرده از رازهای این آکادمی عجیب و هولناک بردارد.

چند نکته جالب

• ایده اولیه داریو آرجنتو درباره آکادمی باله ای بود که دختران کم سن و سال تر و نهایتا 12 ساله را جذب می کرد. اما استودیو و تهیه نماینده فیلم سالواتوره آرجنتو (پدر داریو آرجنتو) با این ایده مخالفت کردند چون می دانستند اگر فیلمی با این درجه خشونت درباره دختران زیر سن قانونی ساخته شود، بدون شک توقیفش خواهند کرد و نمایشش ممنوع خواهد شد. داریو آرجنتو سن شخصیت ها را بالاتر برد ولی فیلم نامه را تغییر نداد. برای همین دیالوگ ها به نظر بچگانه می رسند و شخصیت ها نسبتا ساده لوحانه رفتار می نمایند.
• ساسپیریا به معنی آه کشیدن یا آه کشید است، اما ممکن است معنای نجوا کرد هم بدهد.
• جسیکا هارپر نقشی را در آنی هال (Annie Hall) رد کرد تا بتواند در این فیلم بازی کند.
• سال 2018 نسخه بازسازی شده این فیلم به کارگردانی لوکا گوادانینو و با حضور بازیگرانی مثل داکوتا جانسون و تیلدا سویینتون ساخته شد. البته لوکا گوادانینو در نشست های مطبوعاتی فیلم گفت که این یک بازسازی نیست و با دیدگاه شخصی خودش ساخته شده، چرا که به قول او بازسازی فیلم آرجنتو امکان پذیر نیست.
• انتها بندی ساسپیریا با الهام از خوابی که داریا نیکولدی، از نویسنده های فیلم دیده بود طراحی شد. گویا او در این خواب با ساحره ای نامرئی روبرو شده بوده. نکته عجیب و نامأنوسش اینجاست که یک پلنگ زنده هم کنار خودش دیده، پلنگی که منفجر می شد.
• داریو آرجنتو با الهام از خاطرات مادرعظیم داریا نیکولدی به ایده این فیلم رسید. مادرعظیم نیکولدی ادعا می کرد که زمانی از یک آکادمی موسیقی در آلمان فرار نموده چون متوجه شده در آنجا به صورت پنهانی مشغول سحر و جادو بوده اند.

3. آرواره ها (Jaws)

• محصول: 1975
• کارگردان: استیون اسپیلبرگ
• بازیگران: روی شایدر، رابرت شاو، ریچارد درایفس
• امتیاز راتن تومیتوز: 98%

از اولین فیلم های استیون اسپیلبرگ که هنوز هم یکی از بهترین و محبوب ترین ساخته هایش به حساب می آید. آرواره ها بدون بودجه های نجومی و جلوه های کامپیوتری پیشرفته ساخته شد ولی با این حال و بعد از گذشت چند دهه، هنوز هم یکی از تأثیرگذارترین آثار ژانر وحشت است که حتی الان هم اگر به تماشایش بنشینید متحیر و شگفت زده می مانید.

اسپیلبرگ با آرواره ها استاندارد جدیدی برای فیلم های بلاک باستر مدرن معین کرد و جان تازه ای به این جنس داستان ها بخشید، یعنی فیلم هایی که با موضوع یک جانور یا هیولای خون خوار ساخته می شدند. تا پیش از آرواره ها، کسی این مدل فیلم ها را جدی نمی گرفت و همواره به عنوان آثار سطحی و دم دستی شناخته می شدند.

موسیقی تکان دهنده فیلم همواره در مغز استخوان بیننده اش رسوخ می نماید و فیلم های زیادی تحت تأثیر آن ساخته شدند که هدفشان تکرار پیروزیت اسپیلبرگ بود.

خلاصه داستان

بعد از اینکه کوسه ای تشنه خون شناگری را در دریا سلاخی می نماید، مقامات محلی باید تصمیم بگیرند که سواحل را ببندند و جلو ورود عموم را بگیرند یا نه. ولی همان طور که همه می دانیم، طمع پول مانع تصمیم درست می شود و مسؤولین مردم از همه جا بی خبر را به ساحل مرگبار راه می دهند. بالاخره اوضاع بیخ پیدا می نماید و تصمیم می گیرند گروهی را برای شکار این کوسه بی رحم و خطرناک بفرستند.

چند نکته جالب

• وقتی فیلم اکران شد بیش از 67 میلیون نفر در آمریکا به تماشای آن نشستند و به این شکل اولین بلاک باستر تابستانی به وجود آمد.
• در زمان پیش فراوری، اسپیلبرگ به همراه مارتین اسکورسیزی و جرج لوکاس و جان میلیوس که از دوستانش بودند سری به کارگاهی زدند که کوسه مکانیکی معروف فیلم در آنجا ساخته می شد. گویا جرج لوکاس سرش را در دهان مکانیکی کوسه گذاشت تا ببیند چطور کار می نماید. اسپیلبرگ و میلیوس که می خواستند با او شوخی نمایند، با کنترل از راه دور دهان کوسه را بستند تا سر جرج لوکاس در آن گیر کند. اما وقتی خواستند او را بیرون بیاورند، اشکالی فنی به وجود آمد و سر لوکاس در دهان کوسه گیر افتاد. بالاخره با هر کوشش و بدبختی بود لوکاس را رها کردند و از ترس اینکه نکند به کوسه مکانیکی آسیبی جبران ناپذیر زده باشند، سه نفری از کارگاه بیرون زدند و فرار کردند.
• استیون اسپیلبرگ گفته وقتی برای اولین بار رمان منبع اقتباس فیلم را می خوانده، دلش برای کوسه می سوخته و برای او همذات پنداری می نموده چون انسان های داستان به نظرش نچسب و غیرجذاب بودند.
• وقتی ساخت کوسه مکانیکی تمام شد و خواستند برای اولین بار آن را در آب تست نمایند، اتفاق خنده داری افتاد. کوسه غرق شد و تا ته آب رفت و تیمی از غواص ها مجبور شدند آن را بیرون بیاورند.
• استیون اسپیلبرگ عمدا نماهای روی آب را جوری می گرفت که تصویری از خشکی در آن دیده نشود، چون نمی خواست تماشاگر فکر کند شخصیت های فیلم به خشکی و ساحل نزدیک هستند و هر وقت بخواهند می توانند سمتش فرار نمایند. برای همین ترس و تنش صحنه بالاتر می رفت و مخاطب حس می کرد آن ها جای دورافتاده ای از دریا گیر نموده اند و را گریزی ندارند.
• در ابتدا درجه R به فیلم داده بودند، اما وقتی تصاویر اندام قطع شده را از فیلم حذف کردند درجه PG گرفت.

2. جن گیر (The Exorcist)

• محصول: 1973
• کارگردان: ویلیام فردکین
• بازیگران: لیندا بلیر، جیسون میلر، الن برستین
• امتیاز راتن تومیتوز: 83%

روی کاغذ، جن گیر شبیه فیلمی نیست که در فهرست محبوب ترین فیلم های ترسناک قرار بگیرد. مضامین زننده بسیاری دارد و داستانش به قدری جنجالی است که خیلی ها را به فکر فرو می برد. اما با این حال ویلیام فردکین فیلمش را جوری ساخته که حتی کسانی که معمولا نسبت به اینجور فیلم ها موضع دارند و اعتقادات سفت و سختشان مانع از تماشایشان می شود، نمی توانند جلو خودشان را بگیرند و بارها به تماشای آن می نشینند.

جن گیر روی کهن ترین ترس های بشر دست گذاشته و برای همین پیروز شده آدم های زیادی را درگیر خودش کند. فرقی ندارد آدمی مذهبی هستید یا بی اعتقاد، در هر صورت با دیدن این فیلم حسی از ترس و وحشت و هراس را تجربه می کنید که نمونه اش کمتر پیدا می شود. هر فیلم ترسناکی که بعد از جن گیر ساخته شد و داستانش را بر تسخیر شدن آدم ها به دست شیطان و ارواح پلید بنا کرد، مستقیم یا غیرمستقیم از فیلم فردکین الهام گرفته و تأثیر آن قابل انکار نیست. جن گیر به همه نشان داد که چگونه باید حضور ارواح شیطانی درون بدن یک دختر جوان را روی پرده عظیم به تصویر کشید تا میلیون ها نفر به وحشت بیفتند.

با اینکه عمده توجه و تمرکز همه روی داستان و جریان تسخیر شیطانی است، نباید فراموش کنیم که نقش آفرینی درخشان مکس فون سیدو، جیسون میلر، الن برستین و لیندا بلیر نقش مهمی در شکل گیری این فیلم ترسناک کلاسیک داشته. بازیگرانی که با اجرای خود گرمایی انسانی به فیلم بخشیدند و ترس موقعیت ها را چندبرابر کردند.

خلاصه داستان

روحی پلید و شیطانی بدن دختری جوان و معصوم را تسخیر نموده و دارد ذره ذره جسم و روان او را فرسوده و مکوششی می نماید. کشیشی جوان با یاری یک کشیش پیشکسوت که انگار در گذشته با این روح شیطانی برخورد داشته، در کوشش اند تا دختر بی نوا را از شر شیطان نجات دهند.

چند نکته جالب

• تا مدت ها بعد از اکران فیلم، متعصبین مذهبی که گمان می کردند جن گیر برای تجلیل از شیطان ساخته شده نامه های تهدیدآمیز برای لیندا بلیر می نوشتند و او را تهدید به مرگ می کردند. استودیو وارنر چند بادیگارد استخدام کرد که به مدت شش ماه از جان او محافظت می کردند.
• جیسون میلر در مصاحبه ای گفته بود که با ویلیام فردکین درگیر دعوایی کلامی شده بود چون فردکین بغل گوشش شلیک نموده تا واکنش شوکه شدن او طبیعی در بیاید. میلر به فردکین گفته بود که او یک بازیگر است و می داند چطور خودش را شوکه نشان دهد، و نیازی نیست کنار گوشش شلیک کند.
• تأثیر فیلم جن گیر روی مخاطبان به حدی بود که در زمان اکرانش چند مأمور اورژانس نزدیک سالن های سینما مستقر می شدند تا به کسانی برسند که در اثر دیدن فیلم غش می کردند یا حملات عصبی بهشان دست می داد.
• استودیو قصد داشت مارلون براندو را برای بازی در نقش پدر مرین بیاورد، اما ویلیام فردکین مخالفت کرد چون معتقد بود با حضور براندو، فیلم زیر سایه او می رفت و از اهمیت داستانی که قصد تعریفش را داشت کاسته می شد.
• صدای شیطانی لیندا بلیر را بازیگر دیگری به نام مرسدس مک کمبریج در می آورد.
• در فیلم فریم هایی واقع شده است که اگر پلک بزنید از دستش می دهید. برای مثال در صحنه ای که کشیش خواب می بیند مادرش از پله های مترو بالا می آید، نمایی از چهره ا شیطانی برای یک لحظه ظاهر می شود و می رود.

1. هالووین (Halloween)

• محصول: 1978
• کارگردان: جان کارپنتر
• بازیگران: جیمی لی کورتیس، دونالد پلیسنس، نانسی کیز
• امتیاز راتن تومیتوز: 96%

جان کارپنتر با هالووین برای فیلم های ترسناکی که درباره قاتل های سریالی خون خوار و سمج ساخته می شوند یک استاندارد طلایی معین کرد. نام هیولای چاقو به دست این فیلم یعنی مایکل مایرز تا سال های زیادی ترس و وحشتی فراگیر در قلب و ذهن تماشاگران سینما ایجاد می کرد و در تاریکی شب ماسک بی حس و وحشتناکش را تصور می کردند.

فیلم کارپنتر بودجه به شدت کمی داشت و با محدودترین امکانات ساخته شد، ولی به پیروزیتی عظیم رسید که در تاریخ فیلم های ترسناک مستقل کم سابقه است. بعد از هالووین، فیلم های اسلشر مشابه زیادی ساخته شد و همه سعی می کردند به استاندارد آن نزدیک شوند. جان کارپنتر با یاری قاتل معروف فیلمش کاری کرد تا فیلم های ترسناک اسلشر برای همواره تغییر کند، چون مؤلفه هایی به وجود آورد بدیع و دیدنی.

خلاصه داستان

مایکل مایرز در 6 سالگی خواهر عظیمترش را به شکلی فجیع به قتل می رساند و برای 15 سال در حبس می ماند. محله زادگاهش طی این سال ها در آرامش به سر برده و اهالی به تدریج توانسته اند فاجعه گذشته را پشت سر بگذرانند. تا اینکه یک شب هالووین، مایکل مایرز فرار می نماید و وحشتی تازه روی سر اهالی این محله فرو می ریزد.

چند نکته جالب

• با بودجه ای معادل 300 هزار دلار، هالووین پیروز شد در گیشه به فروش 47 میلیون دلاری برسد و یکی از پیروز ترین فیلم های مستقل سینما نام بگیرد.
• در نسخه اولیه فیلم نامه، اتفاقات طی چند روز می افتاد. به دلیل بودجه محدود تصمیم دریافتد کل ماجرا در یک روز روایت شود تا هزینه های تغییر لباس بازیگران و موقعیت های صحنه را بکاهند. در نهایت تصمیم دریافتد داستان در ترسناک ترین شب سال یعنی هالووین روایت شود.
• هالووین اولین فیلم بلندی بود که جیمی لی کورتیس در آن بازی کرد.
• جان کارپنتر داستان فیلم را با الهام از خاطره ای که دوران دانشجویی داشت نوشت. گویا از طرف دانشگاه سری به یک بیمارستان روانی زده بودند و کارپنتر در آنجا پسربچه ای را می دید که با نگاهی پر از شرارت به او خیره شده. نگاهی که کارپنتر را حسابی ترساند.

منبع: tasteofcinema