زندگی سالم با کنترل وزن

به گزارش مجله مستانه، شیوع دیابت در آمریکا و دنیا به طور قابل توجهی در حال افزایش است که همراه با افزایش چاقی و اضافه وزن نسبت به دهه گذشته می باشد. در واقع، همراه با افزایش نمایه توده بدن، خطر پیشرفت و بروز دیابت نوع II هم افزایش می یابد. شیوع دیابت نوع II در افراد چاق 7-3 مرتبه بیشتر از افراد با وزن طبیعی است و افرادی که نمایه توده

زندگی سالم با کنترل وزن

زندگی سالم با کنترل وزن

مقدمه:

شیوع دیابت در آمریکا و دنیا به طور قابل توجهی در حال افزایش است که همراه با افزایش چاقی و اضافه وزن نسبت به دهه گذشته می باشد. در واقع، همراه با افزایش نمایه توده بدن، خطر پیشرفت و بروز دیابت نوع II هم افزایش می یابد. شیوع دیابت نوع II در افراد چاق 7-3 مرتبه بیشتر از افراد با وزن طبیعی است و افرادی که نمایه توده بدن بالاتر از 35 را دارند، شیوع دیابت در آنها 20 مرتبه بیشتر است.

افزایش وزن در هنگام بلوغ ارتباط مستقیمی با افزایش خطر بروز دیابت نوع II دارد. از طرفی، چاقی به علت افزایش مقاومت به انسولین و افزایش غلظت گلوکز خون، مدیریت و کنترل دیابت را پیچیده تر می نماید. چاقی بعلاوه، یک عامل خطر مستقل برای اختلالات چربی خون، پرفشاری خون و بیماری های قلبی ـ عروقی است. هدف از این نوشتار، مرور نقش مهم کنترل وزن در پیشگیری و مدیریت بیماری دیابت نوع II و توصیف راهبردهایی برای رسیدن به وزن سالم و حفظ آن به وسیله تعدیل شیوه زندگی است؛ اما کاربرد داروهای کاهش وزن وجراحی های مورد استفاده در چاقی در اینجا مورد بحث قرار نمی گیرد. درمان دارویی می تواند به اسم یک روش، همراه با تعدیل شیوه زندگی در مدیریت طولانی مدت چاقی و در بعضی بیماران خاص مطرح باشد. براساس چهارچوب های علمی موجود، داروهای استاندارد برای کاهش وزن، فقط برای افرادی که نمایه توده بدن مساوی یا بالاتر از 30 دارند و یا افرادی که نمایه توده بدن مساوی یا بالاتر از 27 همراه با یک عامل خطر شناخته شده دارند، توصیه می شود. روش های جراحی برای کاهش وزن، ممکن است به اسم یک روش جایگزین درمانی برای بیمارانی که نمایه توده بدن مساوی یا بالاتر از 40 و یا نمایه توده بدن مساوی یا بالاتر از 35 همراه با یک عامل خطر شناخته شده دارند، استفاده شود.

مزایای کاهش وزن

کاهش وزن یک هدف مهم برای افراد چاق و دارای اضافه وزن و به خصوص آنها که دچار بیماری دیابت نوع II هستند، می باشد؛ زیرا کاهش وزن در این بیماران به طور حتم منجر به کاهش و یا کنترل قند خون خواهد شد. کاهش وزن میانه (در حد 5 درصد از وزن فعلی بیمار) می تواند موجب بهبود عملکرد انسولین، کاهش قند خون ناشتا و کاهش احتیاج به داروهای کنترل نماینده قند خون شود. از طرفی، میزان بهبودی در قند خون ناشتا، مستقیماً با میزان کاهش وزن ارتباط دارد. اما، در هرحال یک کاهش وزن میانه ممکن است باعث کنترل قند خون در تمامی بیماران چاق مبتلا به دیابت نشود. این احتمال در خصوص بیمارانی است که مدت طولانی مبتلا به دیابت و یا دچار اختلالات شدید سلول های بتای پانکراس هستند. کاهش وزن قابل توجه (در حد 30 درصد وزن فعلی بیمار دیابتی چاق) به یاری عمل جراحی معده می توان قند خون را دوسوم افراد مبتلا به چاقی شدید و دیابت نوع II به طور طبیعی کنترل کند.

کاهش وزن فواید مهم تری هم در بیماران دیابتی چاق دارد و منجر به بهبود سایر عوامل خطر بروز بیماری قلبی ـ عروقی به وسیله کاهش پرفشاری خون، بهبود غلظت چربی های خون (کاهش تری گلیسیرید، کلسترول تام و LDL کلسترول، افزایش HDL کلسترول و کاهش نشانگرهای خونی التهاب) می شود.

کاهش وزن همراه با افزایش فعالیت فیزیکی منجر به پیشگیری یا به تأخیر افتادن پیشرفت بیماری دیابت در افراد پرخطر (افرادی که دچار عدم تحمل گلوکز هستند) می شود. برای مثال، مطالعات انجام دیابت نشان داده است که 7 درصد کاهش وزن در سال اول و 150 دقیقه پیاده روی تند در هفته، منجر به کاهش بروز چهار ساله دیابت نوع II به میزان 85 درصد در مردان و زنانی که در مرحله پیش از بروز دیابت (اختلال در تحمل گلوکز) بوده اند، می شود. همین مطالعات نشان داده اند که تعدیل شیوه زندگی تقریباً دو برابر بیشتر از درمان با متفورمین در کنترل قند خون مؤثر است.

نشانگرها و اهداف درمان اضافه وزن

کاهش وزن برای تمام افراد دچار چاقی (BMI?30) و اضافه وزن (BMI=25-29/9) و مبتلا به دیابت یا افرادی که در معرض خطر آن هستند، توصیه می شود. اهداف کاهش وزن باید هم قابل دسترس و هم قابل حفظ شدن باشند. حتی یک کاهش وزن میانه در حد 5 درصد وزن فعلی بیمار می تواند مزایای قابل توجهی داشته و به اسم یک هدف اولیه بسیار قابل قبول برای اغلب بیماران باشد. از طرفی، نتایج بهتر و کاهش وزن بیشتر با پیروی از یک برنامه غذایی کم کالری، همراه با افزایش فعالیت فیزیکی و رفتار درمانی به دست می آید.

برنامه غذایی

اساساً کاهش وزن زمانی اتفاق می افتد که کالری مصرفی بدن بیشتر از کالری دریافتی به وسیله غذا باشد. کاهش کالری دریافتی روزانه درحد 1000-500 کیلوکالری منجر به کاهش وزن نیم تا یک کیلوگرم در هفته و به طور میانه کاهش وزن 8 درصدی پس از شش ماه می شود. اگر چه بازگشت به وزن پیشین هم در بیمارانی که وزن کم می نمایند، شایع است، اما تقریباً دوسوم وزن کاهش یافته به وسیله برنامه غذایی در طی یک سال حفظ می شود. محدودیت شدید کالری دریافتی با یک برنامه غذایی کم کالری (کمتر از 800 کیلوکالری در روز) منجر به کاهش وزن سریع 20-15 درصدی در مدت چهار ماه می شود. اما این برنامه های غذایی برای اغلب بیماران دیابتی توصیه نمی شوند؛ زیرا در طولانی مدت این فرایند کاهش وزن ادامه نمی یابد و منجر به بروز عوارض بالینی و خظر جدی برای سلامت فرد نظیر بروز سنگ کیسه صفرا می شود. پانل تخصصی آموزش چاقی در انستیتو ملی قلب، ریه و خون توصیه نموده کاربرد برنامه غذایی کم کالری که منجر به کاهش 1000-500 کیلوکالری در روز و فراهمی 1200-1000 کیلوکالری در روز برای زنان 1600-1500 کیلوکالری در روز برای مردان می شود، برای درمان چاقی مناسب است.

برنامه های غذایی مختلفی برای درمان چاقی توصیه می شوند که اغلب آنها هم منجر به کاهش وزن کوتاه مدت می گردند؛ اما اغلب باید به مدت طولانی رعایت شوند و بعلاوه وزن بیمار مجدداً افزایش می یابد. رژیم های غذایی کم چرب (30-25 درصد کالری حاصل از چربی ها) از معمول ترین برنامه ها برای درمان چاقی هستند. داده های به دست آمده از افراد چاق که توانسته اند به طور پیروزیت آمیزی کاهش وزن خود را حفظ نمایند، نشان داده که برنامه غذایی کم چرب مناسب ترین برنامه است و خطر بروز بیماری های قلبی ـ عروقی را هم کاهش می دهد. اما رژیم های با چربی کمتر از 15 درصد کل کالری مصرفی، در طولانی مدت پیروز نبوده اند و بعلاوه بیمار نمی تواند آن را به مدت طولانی رعایت کند. به علاوه، در بعضی بیماران دیابتی، افزایش دریافت کربوهیدرات می تواند منجر به افزایش اختلالات چربی خون شود (افزایش تری گلیسیرید و کاهش HDL کلسترول)، که با مقاومت به انسولین در این بیماران ارتباط دارد.

اخیراً، تمایل زیادی به مصرف غذاهای کم کربوهیدرات به اسم یک درمان بالقوه برای چاقی ایجاد شده است. نتایج مطالعه کارآزمایی بالینی بر روی عظیمسالان نشان داده است، افرادی که به طور تصادفی در گروه برنامه غذایی کم کربوهیدرات و پر پروتئین و پر چربی (40-25 درصد کالری از کربوهیدرات) قرار گرفته اند، در کوتاه مدت (6 ماه اول) و نه طولانی مدت (12 ماهه) کاهش وزن بیشتری در مقایسه با گروه دیگر که از برنامه غذایی کم چربی پیروی نموده اند (30-25 درصد کالری از چربی 60-55 درصد کالری ازکربوهیدرات) داشته اند. داده های این مطالعه بهبود بیشتری در سطح تری گلیسیرید و HDL کلسترول و نه در سطح LDL کلسترول در گروهی که برنامه غذایی کم کربوهیدرات داشتند، در مقایسه با گروه کم چربی نشان داد. به علاوه، کنترل قند خون در گروه کم کربوهیدرات در مقایسه با گروه کم چربی بهتر بود. بعلاوه، مطالعه صورت گرفته در نوجوانان دچار اضافه وزن نشان داد که تغییر در بار گلیسمیک برنامه غذایی به وسیله کاهش کل کربوهیدرات مصرفی (50-45 درصد کالری دریافتی از کربوهیدرات) و مصرف غذاهای با نمایه گلیسمیک پایین منجر به کاهش وزن بیشتر نسبت به برنامه غذایی معمول کم چربی می شود (30-25 درصد کالری از چربی). اما به هر حال یک برنامه غذایی واحد نمی تواند برای تمام افراد دچار اضافه وزن و چاقی ایده آل باشد. به همین علت برنامه های غذایی باید به صورت فردی تنظیم شوند و به همه افراد این امکان را بدهند تا تمایلات فردی خود را هم طی پیروی از برنامه غذایی درمانی در نظر بگیرند. راه های مختلفی برای کاهش دریافت کالری وجود دارد. برای مثال، کاهش دانسیته کالری غذاها (با افزایش مصرف سبزی و میوه و محدودیت دریافت غذاهای پرچرب) می تواند منجر به کاهش دریافت کالری، اما حفظ حجم غذا شود تا احساس سیری مطلوب از صرف غذا ایجاد شود. کاهش مقدار وعده های غذایی یا سایر غذاهای مصرفی، استفاده از فرآورده های جایگزین غذا و داشتن برنامه غذایی منظم می تواند پیروی از برنامه های غذایی کم کالری را آسان تر کند. با توجه به تمامی اطلاعات موجود، توصیه می شود که مقادیر درشت مغذی ها در برنامه غذایی کاهش وزن براساس راهنماهای غذایی جاری انجمن دیابت آمریکا، انجمن قلب آمریکا و پانل درمانی بالغین در برنامه ملی آموزش کلسترول باشد. این توصیه ها براساس شواهد جاری در ارتباط با تأثیر مداخلات برنامه غذایی در کاهش بعضی عوامل خطر بیماری های عروق کرونر قلب شامل پرفشاری خون و افزایش LDL کلسترول که برای بیماران مبتلا به دیابت نوع II مهم هستند، می باشد.

فعالیت فیزیکی

فعالیت فیزیکی بخش اصلی هر برنامه کاهش وزن است. اگرچه محدودیت دریافت کالری در برنامه غذایی موجب کاهش وزن می شود، فعالیت فیزیکی فرایند کاهش وزن را حفظ و از وزن گیری مجدد پیشگیری خواهد نمود. ورزش منظم و انجام فعالیت های فیزیولوژیک هوازی و متناسب، حساسیت به انسولین و کنترل قند خون را بهبود و خطر پیشرفت دیابت و مرگ و میر بیماران دیابتی را کاهش می دهد. انستیتو ملی قلب، ریه و خون 40-35 دقیقه فعالیت فیزیکی هوازی را سه تا پنج روز در هفته و با شدت میانه (70-35 درصد حداکثر ضربان قلب) برای آغاز توصیه می نماید و به تدریج این میزان هم از نظر مدت و هم از نظر تناوب فعالیت افرایش می یابد. انجمن دیابت و انجمن قلب آمریکا و بسیاری از مراجع معتبر علمی هم با این میزان موافق هستند. داده های به دست آمده از اغلب مطالعات کاهش وزن، نشان می دهند روزانه 75-60 دقیقه فعالیت فیزیکی با شدت میانه (برای مثال دویدن آهسته) به منظور کاهش وزن مناسب است.

در خصوص بیماران دیابتی که قبلاً فعالیتی نداشته اند، آغاز برنامه ورزشی باید با دوره های کوتاه باشد (برای مثال 10 دقیقه در روز) و به تدریج این میزان به 30 دقیقه در روز با شدت کم افزایش یابد. شدت ورزش هم می توان همراه با افزایش قدرت بیمار و تناسب فیزیکی و فیزیولوژیک او افزایش یابد. بعلاوه، تمام بیماران دیابتی پیش از آغاز برنامه ورزشی با شدت میانه باید از نظر آزمون های استرس ورزشی کنترل شوند. پایداری و ماندگاری برنامه فعالیت فیزیکی یکی از چالش های این بیماران است. انجام برنامه ورزشی منظم با حرکات تکرار شونده و خسته نماینده برای تمام بیماران توصیه نمی شود، بلکه یک فعالیت فیزیکی روزانه که به تدریج هم افزایش یابد، مانند پیاده روی یا کوه پیمایی و یا بالا رفتن از پله ها می توان مفید باشد.

ورزش در خانه، در مقایسه با اماکن ورزشی، هزینه های اضافی را حذف و احتیاج به صرف زمان طولانی برای رفت و آمد را رفع خواهد نمود. از طرفی ضرورتی وجود ندارد که ورزش فقط در یک جلسه انجام شود. تقسیم فعالیت فیزیکی به دوره های متعدد و کوتاه، مزایای یکسانی دارد و به تداوم برنامه فعالیت فیزیکی یاری می نماید. در هر حال، افراد دیابتی نمی توانند برای مدت طولانی (بیش از یک ساعت) در روز فعالیت شدید و مداوم داشته باشند.

تسهیل تغییرات برنامه شیوه زندگی در یک تمرین محل کار

ایجاد تغییرات طولانی مدت در برنامه غذایی و فعالیت فیزیکی برای اغلب بیماران به شدت مشکل است. در این زمینه نقش یک متخصص بالینی، تشویق، پایش و حمایت بیماران هنگام آغاز این فرایند می باشد.

محیط دفتر کار متخصص بالینی باید به احتیاجهای فرد چاق حساس باشد؛ مانند جایگاه های متناسب، جداول ارزیابی و تجهیزات تخصصی نظیر ابزارهای مناسب مقدار گیری فشارخون افراد چاق (مقدار کاف فشارخون عظیم)، روپوش با مقدار های عظیم برای افراد چاق و ترازوهایی که قابلیت مقدار گیری وزن بیشتر از 136 کیلوگرم را داشته باشند. متخصص بالینی و پرسنل دفتر کار باید همواره شرایط حساس و مشوق را حتی برای بیمارانی که قادر به کاهش وزن نیستند، داشته باشند. بسیار مهم است که بیمار احساس کند مورد حمایت تیم درمانی است و احساس گناه یا خجالت نکند. به منظور تشویق برای تغییر رفتار، روش های متعددی می تواند در دفتر کار مورد استفاده قرار گیرد.

مسائل اولیه رفتاری باید شناسایی و اهداف واقع بینانه خاص جایگزین شوند. انتخاب اهداف کوچک و قابل حصول به بیماران اجازه می دهد تا پیروزیت را تجربه نمایند که خود می تواند مبنایی برای سایر تغییرات در رفتارها و شیوه زندگی باشد. راهبردهایی نظیر پایش شخصی (ثبت روزانه دریافت غذا و فعالیت فیزیکی)، کنترل محرک ها (اجتناب از محرک هایی که باعث خوردن می شوند) و حل مسائل (شناسایی موانع و راه های غلبه بر آنها) می تواند از فرایند تغییرات هنگام ویزیت های پیگیری حمایت کند. تماس مکرر با متخصص تغذیه (بطور هفتگی یا دو هفته یکبار) موجب پایداری کاهش وزن طولانی مدت می شود.

فراهم آوری درمان و تعدیل رفتار مناسب در یک برنامه بالینی می تواند مشکل باشد، زیرا زمان و تعداد متخصصین خبره محدود است. توجه مراقبین بهداشتی (پرستاران، پزشکان و یا رژیم شناس) در وزن کردن بیمار و ثبت و بازنگری اطلاعات پزشکی و تمجید و تشویق تلاش های آنها می تواند مفید باشد.

حفظ کاهش وزن

حفط طولانی مدت کاهش وزن بسیار مشکل تر از آغاز رژیم کاهش وزن است. بعضی از راه های کاهش وزن طولانی مدت شامل رژیم های غذایی کم کالری (تقریباً 1400 کیلوکالری در روز) با چربی 24 درصد از کل کالری دریافتی، پایش مکرر وزن بدن و شرکت در برنامه های منظم فعالیت فیزیکی (برابر با 2800 کیلوکالری در هفته یا تقریباً 60 دقیقه فعالیت با شدت میانه در روز است) می باشد. افرادی که به طور پیروزیت آمیز وزن کم نموده و آن را حفظ می نمایند، مقدار وعده غذایی خود را هم کاهش می دهند و مصرف میان وعده ها را هم محدود می نمایند. هر روز صبحانه می خورند، غذاهای خارج از خانه را کمتر از سه بار در هفته مصرف می نمایند و تماشای تلویزیون را به کمتر از سه ساعت در هفته می رسانند.

توصیه های خاص برای بیماران دیابتی دچار چاقی و اضافه وزن:

1- کاهش وزن برای تمام افراد دیابتی نوع II دچار اضافه وزن و چاقی توصیه می شود.

2- راه چاره اولیه برای کاهش وزن، تغییر و تعدیل در شیوه زندگی، شامل کاهش دریافت کالری روزانه و افزایش فعالیت فیزیکی روزانه است.

3- کاهش متعادل 1000-500 کیلوکالری در غذای روزانه منجر به کاهش وزن کند اما پیشفراینده (نیم تا یک کیلوگرم در هفته) خواهد شد. برنامه غذایی کاهش وزن باید حدود 1200-1000 کیلوکالری را برای زنان و 1600-1200 کیلوکالری را در روز برای مردان تأمین کند.

4- بیماران چاق و دچار اضافه وزن دیابتی باید مورد تشویق قرار گیرند تا به توصیه های غذایی عادت نمایند. این موضوع می تواند منجر به کاهش خطر بروز بیماری قلبی ـ عروقی در آنها شود. راهنماهای غذایی باید با توجه به شرایط هر فرد باشند تا تمایلات شخصی فرد در مصرف غذا در نظر گرفته شود.

5- فعالیت فیزیکی جزء بسیار مهم در برنامه های جامع کاهش وزن است. فعالیت فیزیکی منظم با شدت میانه، منجر به کاهش وزن طولانی مدت و هم بهبود حساسیت وبه انسولین، کنترل قند خون و تعدیل عوامل خطر مرتبط با بیماری قلبی ـ عروقی (پرفشاری خون و اختلالات چربی خون) و افزایش تناسب فیزیولوژیک بدن خواهد شد.

6- آغاز فعالیت فیزیکی باید با شدت میانه باشد و شرایط بیمار در نظر گرفته شود. پس از آغاز، مدت و شدت آن می تواند تا 45-30 دقیقه فعالیت با شدت میانه برای سه تا پنج روز در هفته افزایش یابد.

سطوح بالاتر فعالیت فیزیکی، مثلاً کمی بیشتر از یک ساعت در روز با شدت میانه (پیاده روی) یا 30 دقیقه فعالیت شدید (دویدن آهسته)، ممکن است برای پایداری طولانی مدت کاهش وزن احتیاج باشد.

منبع: راسخون
انتشار: 27 شهریور 1400 بروزرسانی: 27 شهریور 1400 گردآورنده: mastanehtoline.ir شناسه مطلب: 1674

به "زندگی سالم با کنترل وزن" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "زندگی سالم با کنترل وزن"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید