شرایط قرمز آبی در ایران ، هشدار مرکز پژوهش های مجلس - مجله مستانه

به گزارش خبرنگاران، مرکز پژوهش های مجلس با به صدا درآوردن زنگ هشدار تشدید بحران منابع آب زیرزمینی می گوید: آمار ثبت شده از روند افت تراز آب زیرزمینی و برآورد کسری حجم آبخوان های کشور بیانگر این است که از اوایل دهه 50 شمسی مازاد برداشت از آبخوان های کشور آغاز شده، اما از اوایل دهه 70 شمسی، این روند شدت یافته و تقریباً هر سال بیشتر شده است.

بازوی تحقیقاتی مجلس در گزارشی که صرفا جهت اطلاع نمایندگان مجلس تهیه و خلاصه آن را منتشر نموده، می افزاید: در سال آبی گذشته یعنی از مهر1399 تا شهریور1400، میزان اضافه برداشت از آبخوان های کشور 7.4میلیارد مترمکعب بوده و هم اکنون میزان کسری تجمعی مخازن آب زیرزمینی به عدد 143میلیارد مترمکعب رسیده که از کل آب تجدیدپذیر سالانه نیز بیشتر است.

این گزارش با اشاره به اینکه منابع آب های زیرزمینی یک منابع استراتژیک در مواقع اضطراری برای کم کردن آثار خشکسالی یا کم آبی است، می افزاید: ایران به دلیل قرارگیری در کمربند خشک دنیا و میزان بارش به نسبت کمتر نسبت به میانه دنیای، روند خشکسالی و در چند دهه گذشته به دلیل تسهیل در بهره گیری از فناوری حفر چاه و پمپاژ، میزان بهره برداری از آب های زیرزمینی در دشت های مختلف روند صعودی به خود گرفته است.

مرکز پژوهش های مجلس می گوید: به دلیل نبود ضابطه قوی و ضعف نظارت جامع بر میزان برداشت و حفر چاه های متعدد به ویژه برای توسعه کشاورزی، میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی بیش از ظرفیت تجدیدشوندگی انجام شده که تداوم آن می تواند امنیت کشور را در معرض تهدید قرار دهد.

این نهاد تحقیقاتی وابسته به مجلس هشدار می دهد: حکمرانی بخش آب و کشاورزی کشور به دلیل عرضه بیشتر از یک سو و توسعه مصارف آب بر بدون جامع نگری نسبت به تبعات اضافه برداشت از منابع آبی از دیگر سو، به کسری قابل توجه حجم آبخوان های کشور منجر شده و در شرایط کسری آبخوان، میزان آب برداشت شده از میزانی که به طور میانه و به وسیله بارش امکان جایگزینی و تجدید آن وجود داشته، بیشتر بوده و به تخلیه آبخوان ها و به افت تراز آب زیرزمینی می انجامد.

قطع پر مصرف از فردا

همزمان با انتشار این گزارش، شرکت آب و فاضلاب استان تهران در اطلاعیه ای بیان کرد: در پی بی توجهی مشترکان بدمصرف آب به اخطارها، آب این دسته از مشترکان از روز یکشنبه 17مهرماه در ساعاتی از روز قطع خواهد شد.

سیدرسول باقری معاون امور مشترکان آبفای استان تهران با اعلام اینکه تهران با کمبود جدی منابع آبی و کاهش محسوس بارش ها روبرو شده، تأکید کرد: براساس قانون بودجه و بعلاوه ضرورت حفاظت از منابع آب که در سال های اخیر به دلیل تداوم خشکسالی با محدودیت روبرو شده، آب مشترکان بدمصرف در ساعاتی از روز قطع می گردد.

او اضافه نمود: 4درصد از مشترکان تهرانی بدمصرف هستند که 10درصد از کل حجم آب شرب خانگی را مصرف می نمایند و باید مشترکان بدمصرف حداقل 25درصد از مصرف کنونی شان را کاهش دهند. او با تأکید بر اینکه الگوی مصرف آب در تهران 14مترمکعب برای هر خانوار در ماه است گفت: مشترکانی که ماهانه تا 2برابر الگوی مصرف یعنی 14 تا28مترمکعب آب مصرف می نمایند، پرمصرف و مشترکانی که ماهانه بیش از 2 برابر الگوی مصرف یعنی بیش از 28 مترمکعب آب مصرف می نمایند، بدمصرف محسوب می شوند و همین دسته از این پس با قطع آب روبرو خواهند شد. به گفته معاون امور مشترکان شرکت آب و فاضلاب استان تهران گروه بدمصرف ها معادل 31میلیون و726 هزار و 778 متر مکعب آب را در نیمه نخست امسال مصرف نموده اند.

آب گران نمی گردد

سخنگوی صنعت آب هم با تکذیب افزایش قیمت آب گفت: اگر قرار باشد افزایش قیمت صورت بگیرد، این موضوع در بودجه سال بعد مطرح و در خصوص آن تصمیم گیری خواهد شد، اکنون برنامه ای برای افزایش قیمت آب وجود ندارد.

فیروز قاسم زاده با بیان اینکه تعرفه ها سالانه یک بار معین می گردد و امسال نیز براساس محاسبه پلکانی مشخص تعرفه صورت گرفت و براساس آن نیز مشترکان پرمصرف و بدمصرف شامل جریمه هایی می شوند، بیان کرد: اگر قرار باشد تعرفه ها تغییری کند در تعرفه سال آینده ابلاغ خواهد شد.

او با اشاره به برنامه های وزارت نیرو برای برخورد با مشترکان بدمصرف نیز، گفت: برخورد با مشترکان بد مصرف دو جنبه دارد که در مصوبه هیأت وزیران به آن اشاره شده، یکی بحث تعرفه های پلکانی و دیگری بحث قطع آب است. در ابلاغیه برای قطع آب یک شرط گذاشته شده به طوری که اگر در شهر یا منطقه ای با بحران و احتمال قطع آب برای مشترکان روبرو باشیم، آب مشترکان بدمصرف با اخطار قبلی قطع خواهد شد.

قاسم زاده تأکید کرد: اگر مشترکی بالای 2 برابر الگو مصرف کند، برای آن پیامک اخطار و توصیه ای ارسال می گردد و هر زمانی که بحران در آن شهر و منطقه صورت بگیرد آب این مشترکان قطع خواهد شد.

پاییز کم بارش

سازمان هواشناسی هم در جدیدترین پیش بینی خود بیان کرد: در پاییز امسال بارش ها در بیشتر منطقه ها کشور کمتر از نرمال بوده و از اواسط آذرماه شرایط بارش ها بهبود می یابد. این سازمان می افزاید: از نیمه مهر تا نیمه آبان1401 شرایط بارش ها در کشور تا 50درصد کاهش می یابد و این کاهش بارش به خصوص برای شمال غرب، شمال شرق و البرز مرکزی 20 تا 50 درصد برآورد شده است.

این سازمان می گوید: از نیمه آبان تا نیمه آذرماه نیز روند بارش ها با شدت کمتری ادامه دارد و بیشترین کاهش بارش ها مربوط به استان های غربی و جنوب غربی کشور خواهد بود.

طبق این گزارش بارش در استان های گیلان، اردبیل و شرق آذربایجان شرقی در محدوده نرمال با گرایش اندک به بیش از نرمال است. به جز سواحل غربی خزر، در سایر منطقه ها کشور احتمال وقوع بارش انباشته بیشتر از نرمال کمتر از 35درصد خواهد بود.

براساس اعلام سازمان هواشناسی از نیمه آبان تا اواسط آذرماه امسال، بارش تمامی منطقه ها کشور کمتر از نرمال است و بیشترین کاهش بارش این دوره در بعضی منطقه ها به بیش از 50درصد می رسد. کاهش بارش در استان های واقع در غرب و جنوب غرب و 2سوی دامنه های البرز (به جز منطقه ها غربی آن) کاملا مشهود خواهد بود و در تمام منطقه ها کشور احتمال وقوع بارش انباشته بیشتر از نرمال کمتر از 35درصد است.

پیش بینی سازمان یادشده از وضع بارش ها از نیمه آذر تا اواسط دی ماه هم بیانگر این است که وضع بارش به میزان قابل توجهی بهبود می یابد و بارش در جنوب شرق، نوار شرقی، شرق البرز و بخش محدودی از غرب کشور کمتر از نرمال باشد، منطقه ها غربی خزر، استان اردبیل و جنوب غرب کشور، بارش در محدوده نرمال تا بیشتر از نرمال را تجربه خواهند کرد. انتظار می رود در منطقه های از شمال خلیج فارس، بارش در محدوده 20 تا 50درصد بیشتر از نرمال باشد.

شاید زمستان ببارد

سازمان هواشناسی در پیش بینی وضع بارش ها از 15 دی تا 15 بهمن امسال به این نتیجه رسیده که میانگین بارش ها در محدوده نرمال قرار خواهد داشت و توزیع آن به گونه ای است که در نیمه شمالی و غرب کشور گرایش به کمتر از نرمال و در نیمه جنوبی گرایش به بیشتر از نرمال دارد و انتظار می رود افزایش بارش ها در جنوب شرق بین 20 تا 50درصد باشد.

افزون بر این برآورد شده در نیمه بهمن تا اواسط اسفند پیش رو هم بارش در جنوب، جنوب غرب، بخش هایی از شمال غرب و شرق البرز در محدوده نرمال تا بیشتر از آن، در جنوب شرق گرایش به کمتر از نرمال و در سایر منطقه ها در محدوده نرمال باشد.