گزارش، تراکم رویدادهای دیپلماتیک قزاقستان و آمریکا در یک ماه اخیر - مجله مستانه

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، قزاقستان اگرچه یکی از نزدیک ترین متحدین روسیه در شوروی سابق محسوب می گردد، اما در طول سال های پس از استقلال کوشش کرده تا در چارچوب سیاست خارجی چندوجهی، و با هدف موازنه روس گرایی در سیاست خارجی خود، مناسباتش با ایالات متحده را نیز گسترش دهد. از همین رو، در عین ورود به اتحادیه های سیاسی، امنیتی و مالی مسکو و پکن همچون اتحادیه مالی اوراسیا، سازمان پیمان امنیت دسته جمعی و یا سازمان همکاری شانگهای، روابط مالی و تجاری قابل توجهی را نیز با ایالات متحده ایجاد نموده است. در حال حاضر ایالات متحده صندلی دوم سرمایه گذاری مستقیم خارجی در قزاقستان را دارد و بر اساس آمارها، از سال 2005 تا 2018، جمع سرمایه گذاری های این کشور در قزاقستان حدود 40 میلیارد دلار بوده است. در حوزه نظامی و امنیتی نیز حضور نیروهای قزاق در عملیات حفظ صلح سازمان ملل و مشارکت در طرح های مشارکت برای صلح ناتو، حضور محدود در ائتلاف بین المللی در افغانستان و حتی ایجاد راستا ترانزیتی برای انتقال تجهیزات آمریکایی به افغانستان، از جمله همکاری های دو کشور بوده است.

طی یک ماه اخیر (دسامبر 2019) نیز دو کشور در زمینه های گوناگونی به توسعه تعاملات خود پرداخته اند. در ابتدای ماه دسامبر بود که یک هیات قزاقستانی به رهبری یرژان آشیک بایف، معاون وزیر امور خارجه قزاقستان، راهی واشنگتن شد و در نشستی مشترک موسوم به دیالوگ مشارکت راهبردی ارتقاء یافته شرکت کرد. او در این دیدار با آلیس ولز، دستیار معاون وزیر امور خارجه آمریکا در حوزه امور آسیای جنوبی و مرکزی دیدار کرد. در این دیدار نمایندگانی از وزارتخانه های امور داخلی، اقتصاد ملی، تجارت و همگرایی، دادگستری، اطلاعات و توسعه اجتماعی، کار و محافظت اجتماعی نیز آشیک بایف را همراهی کردند. بحث و گفتگو پیرامون طی گسترده ای از مسائل سیاسی، مالی، امنیتی، فرهنگی، آموزشی و انسانی هدف اصلی این جلسه بود. ارزیابی همکاری های دو کشور در سال 2019 نیز بخش دیگر این جلسه را به خود اختصاص می داد. در حوزه مسائل امنیتی به موضوعاتی نظیر روندهای میانجی گری در بحران سوریه، بازگشت شهروندان آسیای مرکزی از سوریه و عراق و امنیت سایبری نیز مورد مذاکره و مشورت نهاده شد. در حوزه مالی نیز توسعه همکاری ها در چارچوب نظام عمومی ترجیهی (GSP) و آمادگی قزاقستان برای میزبانی از نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی مورد بحث و آنالیز نهاده شد.

با این حال در اواسط ماه دسامبر بود که خبر سفر رسمی مختار تیلوبردی، وزیر امور خارجه قزاقستان به ایالات متحده آمریکا منتشر شد. وی در این سفر با مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا دیدار کرده و محور اصلی این گفت و گوها ارتقاء و توسعه مشارکت راهبردی دو کشور بود. در این دیدار تیلوبردی ضمن اظهار این که ایالات متحده یکی از اولویت های سیاست خارجی این کشور است، به دستاوردهای سفر نورسلطان نظربایف به واشنگتن در ژانویه 2018، و همچنین سفر قاسم ژومارت توکایف، رئیس جمهور بعدی این کشور به واشنگتن در سپتامبر 2019 نیز اشاره می نماید. پومپئو نیز قزاقستان را یک شریک قابل اعتماد و یک شریک کلیدی برای امنیت منطقه عنوان می نماید.

وزیر امور خارجه قزاقستان در این سفر دیدارهای دیگری را نیز با مقامات عالی رتبه سیاسی و امنیتی آمریکایی ترتیب می دهد. دیدار شماری از مقامات شورای امنیت ملی ایالات متحده و دیدار با نمایندگانی از کنگره، بخش دیگر این دیدارهای تیلوبردی بود. وزیر امور خارجه قزاقستان در این سفر بازدیدی را نیز از مقر بانک جهانی انجام داده و با بعضی مقامات این بانک نیز دیدار می نماید. در این دیدار کریل مولر، معاون رئیس بانک جهانی در اروپا و آسیای مرکزی، خبر از تایید استراتژی 2020 الی 2025 همکاری این بانک با قزاقستان توسط هیات مدیره بانک جهانی می دهد. تیلوبردی همچنین بازدیدی را نیز از کتابخانه کنگره ایالات متحده آمریکا صورت می دهد.

یک روز پس از این دیدارها بود که مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده در صفحه توئیتر خود می نویسد:

دیروز دیدار خیلی خوبی با وزیر امور خارجه قزاقستان، آقای تیلوبردی داشتم. مشارکت راهبردی ایالات متحده و قزاقستان هیچوقت قوی تر از این نبوده و آمریکا در پی تداوم تقویت روابط دوجانبه با دولت و مردم قزاقستان می باشد.

دو روز پس از این دیدارها در تاریخ 15 دسامبر، آیبیک صمدیاروف، سخنگوی وزارت امور خارجه قزاقستان در گفت و گو با خبرگزاری دولتی کازاینفورم، خبر از سفر مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا به قزاقستان در آینده ای نزدیک می دهد.

دیدار هیات سیاسی قزاقستان با آلیس ولز

این سفر وزیر امور خارجه قزاقستان به آمریکا در ماه دسامبر در حالی صورت گرفت که حدودا 4 ماه پیش از آن، در ماه جولای نیز وزیر امور خارجه سابق این کشور، بیبوت آتامکولوف، سفر رسمی دیگری به واشنگتن داشت. آن دیدار بنا بر دعوت رسمی مایک پومپئو از آتامکولوف انجام شده بود. این سفر نخستین بازدید وزیر خارجه قزاقستان از آمریکا پس از پیروزی قاسم ژومارت توکایف در انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان بود و به عنوان نمودی از سیاست خارجی دولت توکایف برداشت شد. چند ماه پس از آن نیز در ماه سپتامبر خود توکایف سفری رسمی به واشنگتن داشت.

در همین حال، قزاقستان در دوره ریاست جمهوری توکایف، به رغم اختیارات و قدرت کمتر او نسبت به الباسی (نورسلطان نظربایف، نخستین رئیس جمهور این کشور)، اقدامات دیگری را در حوزه مسائل سیاسی، اجتماعی و مالی برای نزدیکی بیشتر به ایالات متحده صورت داده است. عضویت قزاقستان در پروتکل بین الملل حذف مجازات اعدام طی روزهای گذشته یکی از این موارد بود.

در کنار این موضوع، قزاقستان همکاری هایی را نیز با ایالات متحده آمریکا در زمینه بازگرداندن شهروندان خود از سوریه و عراق به انجام رسانده است. قزاقستان با یاری روسیه، ترکیه، آمریکا و کشورهای سوریه و عراق توانسته تا به امروز بیش از 600 نفر از شهروندان خود اعم از اعضای گروه های تروریستی، زنان و بچه ها را از سوریه و عراق به این کشور باز گرداند. پیش تر در بعضی رسانه های قزاقستان اخباری مبنی بر میانجی گری واشنگتن برای مذاکرات مقامات امنیتی قزاق با نیروهای کرد و یا نیروهای امنیتی و نظامی ارتش آزاد منتشر کرده بودند. ایالات متحده نیز در مجموع از این اقدام قزاقستان که توسط دیگر جمهوری های آسیای مرکزی نظیر تاجیکستان و ازبکستان نیز انجام شده است، تمجید و قدردانی کرده.

در مجموع به نظر می رسد پس از انتقال بخشی از قدرت از نورسلطان نظربایف به قاسم ژومارت توکایف، وظیفه اصلی موازنه میان روسیه و ایالات متحده، در بخش آمریکایی آن به توکایف سپرده شده است. وی همچنین برای موازنه تصویر خود در فضای قدرت قزاقستان نیز با جدیت بیشتری این موضوع را پیگیری می نماید.