جشن چهارشنبه سوری در شهرهای ایران چگونه برگزار می گردد؟ - مجله مستانه

در آن موقع مردم برای دفع شر، بلا و برآورده شدن آرزوهایشان در شب آخرین چهارشنبه سال مراسمی را اجرا می کردند و از آنجاییکه آتش برای زرتشتیان و مردم ایران باستان مقدس است یکی از مهمترین مراسم آن روشن کردن آتش و پریدن از روی آن بود که هنگام پریدن از روی آن ترانه زردی من از تو، سرخی تو از من را می خواندند. از دیگر مراسمی که در چهارشنبه سوری برگزار می شد خوردن آجیل مشکل گشا، کوزه شکنی، قاشق زنی، فال گوشی و شال انداختن بود. در برخی شهرهای ایران با توجه به فرهنگ و سنت های مختلف علاوه بر برگزاری جشن چهارشنبه سوری و مراسم اصلی آن، آیین ها و مراسمی دیگر نیز برگزار می گردد که ما در این مقاله شما را با تعدادی از آنها آشنا می کنیم.

شیراز

در شیراز هنگام غروب رسم است که هفت یا سه کپه خار تهیه می نمایند، آن ها را آتش زده و از روی آن می پرند و هنگام پریدن جمله معروف این جشن یعنی زردی من از تو، سرخی تو از من را میخوانند و در کنار آن یک سبو یا کوزه سفالی کهنه را می شنمایند. بعلاوه با توجه به ارادتی که شیرازیان به حافظ دارند، در چهارشنبه سوری دور هم جمع میشوند و از دیوان حافظ فال می گیرند که به آن فال دوره می گویند.

فال گوش ایستادن نیز نزد زنان شیرازی مرسوم است و زنان یا دخترانی که بخواهند فال گوش بایستند، چادر سر نموده، نیت می نمایند و در گوشه ای از کوچه می ایستند و بر اساس صحبت های عابرین تفال می زنند. از دیگر مراسم مردمان شیراز خوردن آجیل معروف به آجیل شیرین و پختن آشی به نام آش ابودردا است. بعلاوه در چهارشنبه سوری ریختن کندر و اسفند در آتش که آن را در شیراز بوخوش گویند، مرسوم است. در شیراز رسم است که دختران دم بخت در جشن چهارشنبه سوری برای بخت گشایی به زیارت شاهچراغ می روند.

از رسوم کهن چهارشنبه سوری در شیراز می توان به این رسم اشاره نمود که دختران دم بخت در شب چهارشنبه سوری ابریشم هفت رنگ به کمر می بستند و صبح روز چهارشنبه کودک نابالغی را وا می داشتند تا گره ابریشم را باز کند به این نیت که گره از بختشان باز گردد.

شهر شیراز

رشت

رشت نیز مانند سایر شهرهای ایران علاوه بر مراسم اصلی جشن چهارشنبه سوری مثل آتش روشن کردن و پریدن از روی آن، خوردن آجیل، قاشق زنی و فال گوش؛ مراسم خاص خود را نیز دارند. مردم رشت در این شب باید حتما اسپند، کندر، گلاب و شمع در خانه داشته باشند تا اسپند و کندر را دود و شمع را به نیت روشنایی روشن نمایند و گلاب را به صورت خود بزنند. بعلاوه در این شهر خاکسترهای آتش افروز شب چهارشنبه سوری را صبح چهارشنبه پای درخت ها می ریزند و اعتقاد دارند که با این روش درختان بارور می شوند. از دیگر رسوم مردم رشت این است که دختران دم بخت را غروب چهارشنبه سوری با جارو می زنند و از خانه بیرون می نمایند به امید اینکه سال بعد ازدواج نمایند.

شهر رشت

مشهد

از رسوم شهر مشهد در چهارشنبه سوری جمع کردن هیزم برای آتش است و نزدیک غروب آفتاب هفت بوته آتش در کوچه یا حیاط خود گذاشته و پیر و جوان از روی آن می پرند، پس از آن باید آتش تا آخر بسوزد و خاکستر گردد سپس اعضای خانواده خاکستر آن را سر چه راه می ریزند تا باد آن را ببرد. از دیگر مراسم مردم مشهد کوزه شکستن است. در این رسم مردم ظرف های کهنه و کوزه های جرم گرفته خود را به پشت بام می برند و می شنمایند و یا مقداری نمک به نشانه بدبختی، مقداری زغال به نشانه سیاه روزی و یک سکه به نشانه تنگدستی را در یک کوزه می ریزند و آن را به یکی از اعضای خانواده می دهند تا از بالای پشت بام به کوچه بیندازد و بگوید: درد و بلای خانه را ریختم در کوچه.

شهر مشهد

سنندج

در سنندج بعد از روشن کردن آتش، یک جارو را داخل کوزه سفالی قرار داده و آن را نیز آتش می زنند و مقداری اسپند در آن می ریزند و کوزه و جارو را از خانه بیرون می گذارند، مردم سنندج اعتقاد دارند کسی که این کار را می نماید نباید به پشت سر خود نگاه کند و یا جرقه هایی کوچک از آتش را به داخل خانه می اندازند و معتقدند که این کار استحکام خانواده را بیشتر می نماید.

یکی دیگر از مراسم شهر سنندج شال اندازی است، بدین ترتیب که یکی از اعضای خانواده از بالای پشت بام شالی بلند را به درون خانه آویزان می نماید و دیگر اعضای خانه هدیه ای را به شال می بندند و یا آن را پر از آجیل و میوه می نمایند سپس شال را از پشت بام بالا می کشند. در روستاهای سنندج اگر هوا مساعد باشد مردم دسته جمعی به دشت و صحرا می روند و مراسم اصلی سنندج که پایکوبی محلی کردستان (هه لپه ر کی) را اجرا می نمایند. زنان نیز با خود قیچی به همراه می برند تا چند تار مو از سر بچه ها خود کوتاه و دور بیندازند؛ زیرا اعتقاد دارند این کار باعث می گردد تا درد و ناراحتی های سال کهنه از بین بروند و به سال تازه منتقل نشوند.

شهر سنندج

تبریز

در تبریز صبح روز چهارشنبه سوری جوانان پیش از طلوع آفتاب به کوچه می رفتند و هفت بار از روی جوی آب می پریدند و در همان حال ترانه آتیل ماتیل چهارشنبه آینا تکین بختیم آچیل چهارشنبه که معادل فارسی آن زردی من از تو سرخی تو از من است را می خواندند. تبریزیان در این جشن به روی هم آب یا گلاب می پاشند و حتی از پشت بام خانه ها بر سر عابرین نیز آب می ریختند و اعتقاد داشتند این کار، زندگی را با سعادت می نماید.

از دیگر مراسم تبریز این بود که مردم همراه اعضای خانواده عصر روز سه شنبه برای خرید به چهارشنبه بازاری می رفتند و شیرینی، میوه خشک و آجیل می خریدند که به آن آجیل، چهارشنبه یمیشی که ترکیبی از مغز گردو، بادام، فندق، کشمش و نخود بود می گفتند. از دیگر مراسم تبریز این بود که پدر و مادر تازه عروس ها، چهارشنبه لیق که از پارچه، پیراهن برای داماد، آجیل چهارشنبه سوری تشکیل می شد را برایش می فرستادند. بعلاوه شب چهارشنبه سوری در پشت بام ها، آتش روشن می کردند و هنگام پریدن از روی آن ترانه زردی من از تو سرخی تو از من را به زبان ترکی می خواندند. مردم تبریز به رسم قدیم همچنان برخی از این مراسم را اجرا می نمایند اما برخی از آنها به دست فراموشی سپرده شده است.

احتمالا این مطلب را هم بپسندید: