خودنمایی نشانه چیست و ریشه در چه مشکلاتی دارد؟
به گزارش مجله مستانه، خودنمایی از جمله بیماری های روانی است که در برخی از افراد دیده می گردد؛ این قبیل از افراد معمولاً پوشش های عجیب و غریب داشته و از آرایش تند و تیزی استفاده می نمایند. از نظر روانشناسی ویژگی اصلی اختلال شخصیت نمایشی، رفتار توجه طلبانه و هیجان پذیری مفرط و فراگیر است. اما سوال اینجاست که خودنمایی نشانه چیست و بیان نماینده چه مشکلاتی در فرد است؟
ما در این مطلب قصد داریم که علت های خودنمایی را آنالیز نموده و این معضل را از منظر روانشناسی و دین اسلام شرح دهیم.
خودنمایی نشانه چیست؟
برای پاسخ به این سوال، بایستی علل خودنمایی را به دو دسته علل بیرونی و درونی تقسیم کنیم.
علل بیرونی خودنمایی افراد (دلایل اجتماعی)
- کمبود محبت: برخی از افراد دوست دارند همیشه مورد محبت و توجه دیگران باشند؛ به همین خاطر اگر این کمبود را در خود حس کند و مورد بی مهری اطرافیان خود قرار گیرد، ممکن است شیوه خودنمایی را پیشه خود کند.
- تقلید: تقلید از الگوهای غربی از مهم ترین عوامل خودنمایی و ابتذال است؛ در واقع چنین تقلیدی نشان بی هویتیی مدسازان.
- تربیت نامطلوب: تبعیض و فرق گذاشتن بین فرزندان، مقایسه ویژگی های آنان، الگوهای نامناسب (در خانواده و اجتماع)، عدم به وجود آوردن روحیه مقاومت در برخورد با ناهنجاری های اجتماع و به طور کلی نداشتن تربیت صحیح دینی باعث تأثیرپذیری دختران و جوانان از الگوهای نامناسب و روی آوردن آنان به خودنمایی می شود.
علل درونی خودنمایی (دلایل فردی)
- عدم اعتماد به نفس: این دسته از افراد به علت نداشتن روحیه ای مقاوم و آگاهی نیافتن به شخصیت با ارزش خود، چون کاهی در باد به هر سو می فرایند.
- جهل: در این خصوص ممکن است فردی به خاطر نا آگاهی و آشنا نبودن به مبانی ارزشی، مرتکب اعمالی شود و حتی ممکن است به علت تکرار این اعمال کم کم قبح و زشتی عمل در نظرش کم شود؛ به مرور زمان آن کار به صورت زیبا و یا حتی به عنوان یک وظیفه در نظرش جلوه خواهد نمود.
- عقده حقارت: عقده حقارت به گونه ای است که شخص خود را از دیگران کم تر می بیند ، لذا سعی می نماید تا کاستی خود را با تقلید و تظاهر برطرف نموده و با این تفکر غلط به بلای بزرگ تر، خود را گرفتار می نماید.
ویژگی افراد خودنما از نظر روانشناسی
- این افراد هرگاه مرکز توجه دیگران نباشند، احساس ناراحتی یا عدم قدردانی می نمایند.
- آن ها اغلب با شور و نشاط زیاد و چشمگیر، مایل هستند تا توجه دیگران را به خود جلب نمایند و ممکن است با اشتیاق، گشاده رویی ظاهری یا عشوه گری، آشنایان جدید را شیفته خود سازند.
- آن ها در میهمانی ها به هر قیمتی که شده نقش گل سر سبد مجلس را بازی می نمایند.
- هرگاه مورد توجه قرار نگیرند، ممکن است برای جلب توجه دیگران، کار برجسته ای انجام دهند. (برای مثال، داستان هایی بسازند و یا صحنه ای را خلق نمایند)
- قیافه ظاهری و رفتار افراد مبتلا به این اختلال، اغلب از لحاظ جنسی به طور نامناسبی تحریک آمیز یا اغوا نماینده است.
- بیان هیجانی آنان ممکن است سطحی باشد و به سرعت تغییر کند.
- افراد مبتلا به این اختلال، همیشه از ظاهر جسمانی خود برای جلب توجه دیگران استفاده می نمایند؛ برای مثال، اغلب عینک آفتابی را به جای روی چشم قرار دادن، در بالای سر خود می گذارند، لباس های رنگی تندی می پوشند، آرایش غلیظ دارند؛ به گونه ای که در این برخورد مورد توجه هر بیننده ای قرار می گیرند.
- زمان، انرژی و پول زیادی را صرف خرید لباس و آراستن خود می نمایند.
- آن ها ممکن است با سرعت و با شدت، نسبت به انتقاد از سر و وضع خود واکنش نشان دهند و یا نسبت به یک عکس که آن ها را خوشایند نشان نمی دهد، ناراحت شوند.
- سبک گفتاری این افراد به شدت تاثیرگذار و فاقد جزئیات است.
- عقاید تند یا افراطی بیان می نمایند.
پیامدهای خود نمایی یا جلب توجه کردن
- سقوط: تزلزل شخصیت از جمله پیامدهایی است که جامعه نیز در به وجود آوردن آن نقش دارد؛ زیرا تا هنگامی که جامعه شخصی را برای زیبایی هایش بخواهد، تمایل فرد نیز برای جلوه گری بیشتر می شود.
- ترویج فرهنگ مصرف گرایی: نظام سرمایه داری غرب برای ایجاد بازار بیشتر و سود بیشتر، نیاز به گسترش بازار مصرف دارد و از این رو آنان نیاز به کسانی دارند که آنان را در این امر یاری کند. متأسفانه با این کار خود، توان بازسازی، رشد سرمایه گذاری و رقابت را در کشورهای دنیا سوم کاهش دادند.
- شیوع انحراف: حضور نامناسب برخی از افراد در جامعه موجب برخی حوادث و جنایات هولناکی می شود.
- رکورد فعالیت های علمی و افت تحصیلی: در دنیای غرایز و توجه به خودآرایی ها، تمام هم و غم نیروهای جوان صرف چگونه تزیین کردن خود بوده و درس و تحصیل در شاخه های بسیار پایین آن است. برتر از دیگران خود را نشان دادن، هنر امروز است!
علت خودنمایی افراد از منظر اسلام
جلب توجه کردن ریشه در ذات انسان دارد. از نظر اسلام خودنمایی در انسان به خودپسندی منتهی می شود؛ سپس بر اثر خودپسندی، فرد از تعریف و تمجید و ستایش دیگران نسبت به خود لذت می برد و این احساس تا جایی زیاد می شود که هرگونه تأیید، توسط دیگران خواه با زبان یا نگاه و جلب توجه و فریفتگی را دوست دارد.
- عقده حقارت: چنانچه فرد تصور کند که در زمانی از زندگی خود از جانب دیگران تحقیر شده و دیگران مانع شده اند که او به منزلت و صندلی شایسته خود برسد، اکنون قصد دارد با خودنمایی خسارتهای گذشته اش را دنبال کند.
- اثبات کردن خود: عده ای از افراد تصور می نمایند شخصیت آن ها در نزد دیگران ناشناخته است و در نتیجه احترامشان حفظ نمی شود؛تصور می نماید مسئولیت و اختیارات کافی به آن ها سپرده نمی شود، از این جهت با خودنمایی می خواهند خود را ثابت نمایند.
راه های جلوگیری از خودنمایی از نظر اسلام
- تربیت صحیح
- رشد عقلانی کافی
- داشتن نگرش والا و همت بلند
دلیل خودنمایی افراد در فضای مجازی
- افرادی دارای اعتماد به نفس پایینی هستند، در این فضا بیشتر خودنمایی می نمایند و همیشه در صدد این هستند که خودی نشان دهند.
- افرادی که خود را باور ندارند در این فضا بیشتر دست به خودنمایی می زنند.
- افرادی که در کودکی حقارت را تجربه نموده اند.
- کمبودها و محرومیت های دوران کودکی
- خودشیفتگی و نمایش خود
- نشناختن هویت خود
- برطرف خلاهای ارتباطی و اطلاعاتی
حرف آخر
امید داریم با مطالعه مطلب فوق، شناخت بیشتری نسبت به علائم و نشانه های خودنمایی بدست آورید تا از آسیب های بیشتر و عمیق تر، به خصوص در روابط بین فردی، جلوگیری کنیم؛ همیشه یادمان باشد که اگر در روابط بین فردی با مشکل روبرو شدیم، چقدر رد پای خودنمایی در رفتارمان وجود داشته است.
آیا شما تا به حال با افراد خودنما رابطه داشته اید؟ شما چه رفتاری را با افرادی که مدام جلب توجه می نمایند در پی گرفته اید؟ لطفا نظرات و تجربیات خود را، در پایین همین صفحه با ما در میان بگذارید.
در خاتمه پیشنهاد می کنیم با اختلال شخصیتی اجتنابی که یکی دیگر از بیماری های روانی شخصیتی است، در انگیزه آشنا شوید.
منبع: مجله انگیزه